Εφέτος συμπληρώθηκαν 105 ακριβώς χρόνια από την ευλογημένη εκείνη ημέρα της 29ης Ιουνίου 1913, κατά την οποία η ένδοξη πόλις των Σερρών, απέκτησε την περιπόθητη Ελευθερία της.
Το ιστορικό αυτό γεγονός, είναι ορόσημο διαχρονικής σημασίας για την πόλη των Σερρών, διότι πριν από 105 χρόνια, ο Ελληνικός Στρατός σε μία ακατάσχετη προέλαση, τρέποντας σε φυγή τους Βουλγάρους, εισήρχετο την 29η Ιουνίου 1913 ως ελευθερωτής στην πολύπαθη πόλη των Σερρών.
Κάθε φορά που πανηγυρίζουμε την επέτειο του βαρυσήμαντου ιστορικού γεγονότος της απελευθερώσεως της πόλεως των Σερρών από τους Βουλγάρους κατά την 29η Ιουνίου 1913, η σκέψη μας στρέφεται ευλαβικά στα περασμένα, στους συντελεστάς αυτού του γεγονότος και στις ιερές σκιές όλων όσων έπεσαν ηρωικώς, προκειμένου να μας χαρίσουν την πολυπόθητη Ελευθερία.
Η πόλις των Σερρών, την οποία ο Ηρόδοτος αναφέρει με το όνομα ΣΙΡΡΙΣ η Παιονική, επανειλημμένως κατεστράφη από τους εχθρούς της Πατρίδος μας, αλλά πάντοτε ανασυγκροτείτο, αναλάμβανε και συνέχιζε την ανοδική της πορεία. Καθ’ όλη δε τη διάρκεια της μακραίωνης δουλείας της, ήτοι από της αλώσεώς της το 1383 από τους Τούρκους μέχρι της απελευθερώσεώς της την 29η Ιουνίου 1913 από τον ένδοξο Ελληνικό Στρατό, υπήρξε ακλόνητη θρησκευτική και εθνική έπαλξη του Ελληνισμού και το μεγαλύτερο πνευματικό και εκπαιδευτικό κέντρο της Ανατολικής Μακεδονίας.
Καθ’ όλο αυτό το μεγάλο χρονικό διάστημα των 530 ετών, οι Σερραίοι δεν έπαυσαν ούτε στιγμή να αγωνίζονται για την εθνική τους επιβίωση και την διάσωση της θρησκείας και της γλώσσας τους, διατηρώντας πάντοτε αμείωτο το εθνικό τους φρόνημα και άσβεστη την ελπίδα της απελευθερώσεώς των, την οποία και μεταλαμπάδευαν από γενεάς εις γενεάν.
Σε ολόκληρο τον Μακεδονικό χώρο, η πόλις των Σερρών εστάθη σύμβολο έντονης Ελληνικής παρουσίας και επίκεντρο εκπολιτιστικής και πνευματικής ακτινοβολίας - αλλά και εθνικής διαπαιδαγωγήσεως - από τους Βυζαντινούς χρόνους και τα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ήταν κυριολεκτικά οι Σέρρες, ανέκαθεν, αληθινή εθνική έπαλξη και φράγμα ανασχετικό στην προσπάθεια καθόδου των Σλάβων γενικά στο γαλανό Αιγαίο.
Ήταν η πολυπόθητη και ταυτοχρόνως η μισητή πολιτεία. Γι’ αυτό και χίλιες φορές είχε καταδικασθεί σε αφανισμό από τον καιρό του Μακεδονικού Αγώνος. Γι’ αυτό οι Βούλγαροι, εγκαταλείποντάς την, την διαπέρασαν “διά πυρός και σιδήρου”.
Ας αναλογισθούμε πόσος πόνος και πόσο δάκρυ έρρευσε αφθόνως, προκειμένου να ποτισθή το δένδρο της περιπόθητης Ελευθερίας!
Ύστερα από σκλαβιά 530 χρόνων κάτω από τον τυραννικό ζυγό των Τούρκων και των Βουλγάρων, οι Σερραίοι στις 29 Ιουνίου 1913 εώρτασαν το Εθνικό τους Πάσχα.
Οι φλόγες που περιέζωναν την πόλη τους την εσπέρα της 28ης Ιουνίου ήταν η Ανάστασις. Ήταν το γέρας των επίμοχθων και πολυετών εθνικών αγώνων τους.
Και την επομένην, 29η Ιουνίου, όταν όλα είχαν μεταβληθεί σε στάχτη και καπνούς, οι οποίοι εκάλυπταν τον ορίζοντα σαν μαύρο πέπλο και αφάνιζαν από τη χαρά της ζωής μία ωραία και πολυάνθρωπη πόλη, τις Σέρρες, ο Ελληνικός Στρατός της 7ης Μεραρχίας, υπό τον Συνταγματάρχη Σωτήλη, ακολουθούμενος και από τους επιστρέφοντας οίκαδε πολίτες, εισήλθε στην ερειπωμένη πολιτεία και καταλάμβανε αυτήν, εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων Κωνσταντίνου.
Είχε προηγηθεί το ακόλουθο αγωνιώδες τηλεγράφημα (που έμεινε στην ιστορία) του Μητροπολίτου Σερρών Αποστόλου προς τον Βασιλέα Κωνσταντίνο για επίσπευση της προελάσεως του στρατού μας και την κατάληψη της πόλεως των Σερρών:
“Η πόλις των Σερρών εγκαταληφθείσα από ημερών παρά των βουλγαρικών στρατευμάτων και Πολιτικών Αρχών διωκήθη υπό του Μητροπολίτου, αλλά πολυάριθμοι Βούλγαροι κομιτατζήδες της περιφερείας προσβάλλουν έκτοτε την πόλιν, επί σκοπώ λεηλασίας και πυρπολήσεως. Οι πολίται αμύνονται και απωθούσι τας επιθέσεις. Αλλά φόβος μέγας υπάρχει μήπως εξαντληθώσιν επί τέλους και τότε η Ελληνικωτάτη αυτή πόλις θα μεταβληθή εις ερείπια. Η πόλις ολόκληρος υποβάλλει εις την Υμετέραν Μεγαλειότητα την θερμήν παράκλησιν, ίνα ευαρεστουμένη διατάξη την επίσπευσιν της καταλήψεώς της”.
Οι Σερραίοι, αδιαφορούντες για τα ερείπια και την οικονομική τους συντριβή, ανέστιοι και εξαντλημένοι από την πείνα και την πορεία της εξόδου και της επιστροφής, εδέχθησαν την 29η Ιουνίου 1913 τα ευλογημένα παιδιά της Ελλάδος στους δρόμους της καιομένης πόλεώς των, σε μία αποθεωτική εθνική έξαρση και με ένα χωρίς προηγούμενο πατριωτικό παραλήρημα.
Με ρίγη ασυγκράτητης και μη περιγραφομένης συγκίνησης, άκουσαν οι Σερραίοι και διάβασαν την ακόλουθη Προκήρυξη του Διοικητού της 7ης Μεραρχίας, Συνταγματάρχου Σωτήλη, ο οποίος είχε το μέγα προνόμιο της καταλήψεως της πόλεως των Σερρών:
“Εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων Κωνστατίνου, απελευθερώ τας Σέρρας από του ζυγού των βαρβάρων και ειδεχθών επιδρομέων, καταλαμβάνω την πόλιν, προσκαλώ δε πάντας τους κατοίκους, ανεξαρτήτως φυλής, γλώσσης και θρησκεύματος, να επανέλθωσιν εις τας ειρηνικάς ασχολίας των, βέβαιοι όντες, ότι υπό την προστασίαν του ανδρείου ημών στρατού, θέλουσιν απολαμβάνει και απολύτου ισονομίας και εξασφαλίσεως τιμής και περιουσίας”.
Ζήτω ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος ο μέγας. Ζήτω ο Λαός των Σερρών.
Σέρραι, 28 Ιουνίου 1913
Ο Μέραρχος της 7ης Μεραρχίας
ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΣΩΤΗΛΗΣ
Με τη λιτή και απέριττη εκείνη Προκήρυξη, τερματίστηκαν τα δεινά και έγινε πραγματικότητα το όνειρο τόσων και τόσων Σερραϊκών γενεών.
Εκατόν πέντε χρόνια πέρασαν από την ευλογημένη εκείνη ημέρα, κατά την οποία η πόλις των Σερρών ανέκτησε και πάλιν την Ελευθερία της.
Η ζωή της, όμως, δεν υπήρξε αδιατάρακτη, διότι δύο φορές ακόμη οι βάρβαροι ξανάρθαν και έφυγαν. Αλλά και στις νέες αυτές δοκιμασίες τους οι Σερραίοι άντεξαν αξιοθαύμαστα.
Και σήμερα λαμπρότερη και ωραιώτερη η πόλις των Σερρών, συνεχίζει την ανοδική της πορεία και με έντονο παλμό δραστηριότητας, δίδει το παρόν εις όλους τους τομείς.
Το ιστορικό γεγονός της απελευθερώσεως των Σερρών την 29η Ιουνίου 1913 έχουμε χρέος να το εορτάζουμε μεγαλοπρεπώς όλοι οι απανταχού Σερραίοι. Τιμώντες δε και μεγαλύνοντες τους συντελεστάς της, επιβάλλεται να εκφράζουμε πάντοτε την προς αυτούς ευγνωμοσύνη μας, διότι με τους αγώνες τους και τις θυσίες τους μας χάρισαν το πολυτιμώτερο αγαθό της Ελευθερίας. Συγχρόνως δε, επιβάλλεται να μεταβούμε νοερώς και να προσπέσουμε στους τάφους εκείνων, οι οποίοι κατά τα σκοτεινά χρόνια της σκλαβιάς βρήκαν μαρτυρικό θάνατο από τον Τούρκο κατακτητή και από τον Βούλγαρο κομιτατζή. Εκεί, λοιπόν, θα υπάγουμε και θα γονατίσουμε, διότι εκεί υπάρχουν τα κόκκαλα των μαρτυρησάντων Σερραίων, τα ιερά σκέλεθρα, από τα οποία εξήλθε ανδρειωμένη η Ελευθερία!
Και ενώπιον Θεού και ανθρώπων, ενώπιον της Ελλάδος, θα εκφράσουμε την προς αυτούς ευγνωμοσύνη μας και θα δώσουμε την υπόσχεσή μας ότι, παραδειγματιζόμενοι από αυτούς, δεν θα υστερήσουμε εκαίων - αν παραστή ανάγκη - προς προάσπιση της φιλτάτης μας Ελληνικής Πατρίδος, όντες πανέτοιμοι να προτάξουμε τα στήθη μας και να βροντοφωνήσουμε και πάλιν προς οιονδήποτε επίβουλον του Πατρίου Ελληνικού μας εδάφους:
“ΑΛΤ! Τις ει; Εδώ Ελλάς, Χώρα Ηρώων και Ημιθέων!” και να πέσωμεν υπέρ Πίστεως και Πατρίδος, “… τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι…”.
Επιλέγοντες, θεωρούμε σκόπιμον να τονίσουμε με την δέουσα έμφαση ότι σήμερα ολόκληρος ο Ελληνικός Λαός, ηνωμένος και ομόψυχος, βρίσκεται σε επαγρύπνηση και είναι έτοιμος για κάθε θυσία, προκειμένου να υπερασπισθή την Ελληνικότητα της Μακεδονίας και τα αδιαμφισβήτητα, αδιαπραγμάτευτα και απαράγραπτα δίκαιά της. Να υπερασπισθή την εδαφική ακεραιότητα και την εθνική ανεξαρτησία της Μακεδονίας μας, η οποία ως τείχος και προμαχών του Ελληνισμού, με τους συνεχείς αγώνες της εναντίον των βαρβάρων, απέτρεψε πολλάκις την υποδούλωση της Ελλάδος και έγινε συντελεστής του Ελληνικού και πολιτιστικού μεγαλείου της.
