Η κινητοποίηση των περιφερειών για αξιοποίηση του προσωρινού πλαισίου στήριξης προκειμένου να αξιοποιήσουν κονδύλια του ΕΣΠΑ παρέχοντας άμεση ενίσχυση σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από τον κορωνοϊό, είναι στη σωστή κατεύθυνση. Μια κατεύθυνση στην οποία, θα έπρεπε ήδη από τον Μάρτιο να είχε ακολουθήσει αλλά και να συντονίσει κεντρικά η κυβέρνηση, η οποία σπαταλά πολύτιμο χρόνο μη αξιοποιώντας αυτή την ευελιξία.
Ο σκοπός είναι σωστός, δεν αγιάζει όμως τα «μέσα» που χρησιμοποιούνται. Ενώ λοιπόν οι Περιφέρειες ορθώς κινούν διαδικασίες για την άμεση μη επιστρεπτέα ενίσχυση των πληττόμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δείχνοντας το δρόμο και προς την κυβέρνηση, η μέθοδος αξιολόγησης των αιτήσεων που εφαρμόζουν, όπως προκύπτει από τις μέχρι τώρα προσκλήσεις που έχουν δημοσιευτεί, δημιουργεί αδικίες και ανισοβαρή στήριξη μεταξύ διαφορετικών κλάδων επιχειρήσεων.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την πρόσκληση ενίσχυσης που δημοσίευσε πρώτη η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Με μια προσεκτική μελέτη των κριτηρίων αξιολόγησης προκύπτει ότι οδηγούν σε μια πριμοδότηση ξενοδοχειακών επιχειρήσεων και μάλιστα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (τουλάχιστον 10.000€ έξοδα το 2019, αφήνοντας έξω εκατοντάδες μικρές εποχιακές οικογενειακές μονάδες ενοικιαζόμενων δωματίων που φέτος είδαν το τζίρο τους να ισοπεδώνεται).
Κυρίως αδικημένοι από το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι οι κλάδοι εστίασης και εμπορίου, που ενώ είδαν το τζίρο τους να μειώνεται τουλάχιστον στο 50% (σύμφωνα και με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ), η μοριοδότηση που λαμβάνουν οδηγεί ουσιαστικά στον αποκλεισμό τους από το πρόγραμμα.
ξετάζοντας δύο συγκεκριμένα ενδεικτικά παραδείγματα μπορούμε να δούμε τι συμβαίνει:
Α) ξενοδοχειακή μονάδα εποχικής λειτουργίας με 3 άτομα προσωπικό που το β τρίμηνο του 2019 είχε τζίρο 8.000€ και το β τρίμηνο του 2020 είχε τζίρο 0€, και το 2019 εμφάνιζε ζημιές συγκεντρώνει βαθμολογία 63.
Β) επιχείρηση εστίασης με 8 άτομα προσωπικό που το β τρίμηνο του 2019 είχε τζίρο 100.000€ και το β τρίμηνο του 2020 είχε τζίρο 50.000€, και το 2019 εμφάνιζε και αυτή ζημιές, συγκεντρώνει βαθμολογία 20.
Άρα επιχειρήσεις που σε απόλυτα νούμερα είδαν τον τζίρο τους να κατακρημνίζεται , ουσιαστικά μένουν εκτός όποιας ενίσχυσης.
Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, που εξασφάλισε ποσό 150.000.000€ μέσω του προγράμματος, με βάση τα κριτήρια που τέθηκαν και υπολογίζοντας μια μέση αιτούμενη ενίσχυση 25.000€ ανά επιχείρηση, προκύπτει ότι θα ωφεληθούν 6.000 επιχειρήσεις.
Αν είχε ακολουθηθεί μια άλλη προσέγγιση, πχ αυτή της ενίσχυσης στις πληττόμενες επιχειρήσεις με ποσό 2.000 ανά θέση εργασίας με maximum τις 10 θέσεις εργασίας ανά επιχείρηση που είδε μείωση τζίρου το β τρίμηνο του 2020 σε σχέση με το β τρίμηνο του 2019 άνω του 25%, και λαμβάνοντας ως μέσο όρο τα 5 άτομα/ ανά επιχείρηση τότε ωφελούμενες θα ήταν τουλάχιστον 15.000 επιχειρήσεις.
Μάλιστα με βάση τα κριτήρια που έχουν τεθεί από το συγκεκριμένο πρόγραμμα, και με βάση τη γεωγραφική κατανομή των επιχειρήσεων, προκύπτει ότι τη μερίδα του λέοντος τη διεκδικούν αμιγώς τουριστικές περιοχές όπως η Χαλκιδική και η Πιερία.
Σε Περιφερειακές Ενότητας της ΠΚΜ όπως οι Σέρρες, που δεν υπερισχύει στις οικονομικές δραστηριότητες ο τουριστικός κλάδος, διαφαίνεται ότι θα υπάρξουν χαμηλά ποσοστά εγκρίσεων από το συγκεκριμένο πρόγραμμα, παρόλο που διαθέτει επιχειρήσεις εστίασης, εμπορίου και άλλων κλάδων που έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση του κορωνοϊού. Δυστυχώς όμως όπως φαίνεται, δεν θα καταφέρουν να συγκεντρώσουν την απαιτούμενη βαθμολογία και να τύχουν της όποιας ενίσχυσης.
Κάθε σύστημα αναμφίβολα δημιουργεί αδικίες και στρεβλώσεις, σκοπός όμως θα έπρεπε και πρέπει να είναι η ως επι το πλείστον ισόρροπη στήριξη του συνόλου των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί, και οδεύουν προς ένα δύσκολο για την οικονομία χειμώνα.
Και εδώ αναδεικνύεται η αδυναμία της κεντρικής κυβέρνησης να επιτελέσει το ρόλο της, και να αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν, μη όντας ικανή να σχεδιάσει και να υλοποιήσει κεντρικά και σε συνδυασμό και συνεργασία με τις δυνατότητες των Περιφερειών ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μη επιστρεπτέας ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στηρίζοντας με αποτελεσματικό και οριζόντιο τρόπο το σύνολο των πληττόμενων κλάδων.
Αντ’ αυτού, και παρά το θετικό της πρωτοβουλίας των Περιφερειών, οδηγούμαστε πάλι σε αποσπασματικά μέτρα και λύσεις που οδηγούν σε στρεβλώσεις και δεν αντιμετωπίζουν τις ανάγκες των πληττόμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
