Στην «εκπνοή» της Αποκριάς έρχεται το «Γαϊτανάκι» για να υπενθυμίσει πως η ζωή είναι ένας κύκλος, μια αλληλουχία συναισθημάτων, χαράς και λύπης, επιτυχιών και αποτυχιών. Το Αποκριάτικο έθιμο μας διδάσκει πως η ζωή είναι μια σταθερά, ο στύλος στην προκειμένη περίπτωση, και εμείς με τις επιλογές μας και τις εμπειρίες μας, δηλαδή τα γαϊτάνια(κορδέλες), αποφασίζουμε πως θα την «πλέξουμε». Το αέναο «πλέξιμο» εμπειριών, με το δικό τους ξεχωριστό «χρώμα» και με την υπόμνηση ότι πάντα υπάρχει το περιθώριο διορθωτικών κινήσεων, γιατί ότι «μπλέκεται» μπορεί και «ξεμπλέκεται»!
Το έθιμο αναβίωσαν το Λύκειο Ελληνίδων Σερρών, η Θρακική Εστία Σερρών, ο Λαογραφικός Όμιλος Βλάχων και Φίλων «Λαϊλιάς», η Αδελφότητα Μικρασιατών Σερρών «Ο Άγιος Πολύκαρπος», ο Πανηπειρωτικός Σύλλογος Σερρών, το Εργαστήρι Παραδοασιακών Χορών «Πύρρος» και η Χορευτική Ομάδα του πολιτιστικού συλλόγου Προβατά, στα πλαίσια των Αποκριάτικων εκδηλώσεων που οργανώνει ο Δήμος Σερρών.
Το δρώμενο ξεκίνησε από την πλατεία Κρονίου με τους μικρούς και μεγαλύτερους χορευτές να τυλίγουν και να ξετυλίγουν τα πολύχρωμα Αποκριάτικα γαϊτάνια με τις αέρινες κινήσεις τους υπό τους ήχους του ζουρνά και του νταουλιού.
Ήχοι, χρώματα, κέφι, ζωντάνια και χαμόγελα κέντρισαν το ενδιαφέρον των περαστικών και άλλοι απλά παρακολουθούσαν απολαμβάνοντας ενώ άλλοι «θιασώτες» των social media θέλησαν να αποθανατίσουν τη στιγμή για τη δική τους προσωπική… ιστορία!
Οι ομάδες των χορευτών με τις παραδοσιακές στολές διέσχισαν την οδό Κωνσταντίνου Καραμανλή για να φτάσουν στην πλατεία Ελευθερίας όπου σχηματίσθηκε ένας μεγάλος κύκλος, στον οποίο «μπλέχτηκαν» και οι θεατές, με τα ηχοχρώματα της παράδοσης να δίνουν το έναυσμα για χορό και διασκέδαση!
Το γαϊτανάκι το έφεραν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και ενσωματώθηκε απόλυτα με όλα τα άλλα αποκριάτικα έθιμα που προϋπήρχαν και γιορτάζονταν στη χώρα μας.
Πώς φτιάχνετε
Για να φτιαχτεί και να χορευτεί το γαϊτανάκι χρειάζονται ένα μεγάλο ξύλινο δοκάρι, 12 μακριές κορδέλες, διαφόρων χρωμάτων και 13 άτομα, δώδεκα χορευτές που θα πλέξουν το γαϊτανάκι και ένας ακόμη ο οποίος θα το κρατά. Από την κορυφή του μεγάλου ξύλινου δοκαριού θα ξεκινούν οι 12 μακριές κορδέλες (γαϊτάνια).
Σε κάποιες περιοχές οι 12 κορδέλες, περίπου 2 μέτρων μήκους η κάθε μία, ορίζονται ως εξής: 3 κορδέλες πράσινες, 3 κορδέλες κόκκινες, 3 κορδέλες κίτρινες, 3 κορδέλες μπλε. Και αυτό γιατί οι 12 κορδέλες συμβολίζουν τους 12 μήνες και η κάθε χρωματική ομάδα από αυτές αναλογεί σε κάθε μία από τις τέσσερις εποχές του χρόνου.
Πώς χορεύεται
Κάθε χορευτής θα κρατά από μία και θα εναλάσσεται στον κύκλο χορεύοντας και τραγουδώντας και πλέκοντας με τα γαϊτάνια το γαϊτανάκι.
H ονομασία του
Η ονομασία του αποκριάτικου χορού – δρώμενου προέρχεται από το υποκοριστικό της τουρκικής λέξης γαϊτανι, που σημαίνει κορδόνι και η χρήση της έτυχε ευρείας χρήσης στη χώρα μας από την εποχή τη Τουρκοκρατίας. Εξού και τα επίθετα: γαϊτανοφρύδης, γαϊτανοφρυδούσα που συναντάμε σε δημοτικούς στίχους αλλα και η έκφραση «το πήρε σχοινί – γαϊτάνι», το αντίστοιχο του «το πήρε σχοινί – κορδόνι».
Τι συμβολίζει
Οπως αναφέρθηκε και στην αρχή του κειμένου το γαϊτανάκι συμβολίζει το αέναο πλέξιμο των εμπειριών και των συναισθημάτων, την αδιάκοπη εναλλαγή της ζωής και του θανάτου, της χαράς και της λύπης, του χειμώνα και της άνοιξης. Με λίγα λόγια τον κύκλο της ζωής.
