Το νέο βιβλίο του Σερραίου συγγραφέα Βασίλη Τζανακάρη από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ με τίτλο "ΣΜΎΡΝΗ 1919-1922" και υπότιτλο "Στεργιάδης εναντίον Χρυσόστομου" θα παρουσιαστεί το βράδυ της Δευτέρας 30 Σεπτεμβρίου στις 7, στην αίθουσα του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών (πρώην "Αστέρια"). Ταυτόχρονα στο φουαγέ του θεάτρου σε συνεργασία με την ΚΕ.ΔΗ.Σ του Δήμου Σερρών θα εγκαινιαστεί (και θα λειτουργήσει έως τις 10 Οκτωβρίου) μεγάλη έκθεση με περισσότερες από εβδομήντα φωτογραφίες και περισσότερες από εκατό εφημερίδες και τεκμήρια της Μικρασιατικής εκστρατείας, από το αρχείο του συγγραφέα, την οποία θα εγκαινιάσει ο υπουργός Μακεδονίας - Θράκης κ. Θεόδωρος Καράογλου ο οποίος θα συμμετέχει και στην παρουσίαση του βιβλίου.
Πρόκειται για το 25ο βιβλίο του Βασίλη Τζανακάρη με το οποίο ο Σερραίος συγγραφέας επιστρέφει στην προκυμαία της Σμύρνης εκεί όπου, εκατό χρόνια πριν, στις 2 Μαΐου 1919, γράφτηκε η ματωμένη αρχή του τέλους της Μεγάλης Ιδέας. Εκείνης που μας οδήγησε από τα φανταχτερά χρόνια της δόξας σ΄ εκείνα της καταισχύνης.
Το βιβλίο αποτελεί ένα συναρπαστικό χρονικό μιας φλογισμένης τριετίας που καταγράφει με κάθε λεπτομέρεια τη σκοτεινή και άγνωστη σύγκρουση των δύο κορυφαίων ηγετών της Σμύρνης: του Ύπατου Αρμοστή Αριστείδη Στεργιάδη και την κορυφή της ορθοδοξίας, τον μητροπολίτη Χρυσόστομο. Μια σύγκρουση που κόστισε στον Ελληνισμό ποτάμια από αίμα και δάκρυα. Με μοναδικό γέρας για τους πρωταγωνιστές της δύο στεφάνια από αγκάθια: Για τον Χρυσόστομο του εθνομάρτυρα και για τον Αριστείδη Στεργιάδη του εθνικού ολετήρα. Με τον πρώτο πιστό "άχρι θανάτου" στα νάματα της ορθοδοξίας και της Μεγάλης Ιδέας και τον Αριστείδη Στεργιάδη, εντολοδόχο της Ελληνικής Πολιτείας και πιστό οπαδό του δόγματος της Ελληνοτουρκικής συνύπαρξης και φιλίας. Με τον Χρυσόστομο να λατρεύεται από τις εκατοντάδες χιλιάδες των Μικρασιατών και την ορθόδοξη Ελληνική εκκλησία ως άγιος και τον Στεργιάδη να φορτώνεται, ως άλλος εφιάλτης, το μίσος και τις κατάρες ενός ολόκληρου λαού.
Και μαζί τους η Σμύρνη και η Μικρασία. Τα αιματηρά γεγονότα της προκυμαίας που έκαναν έξαλλο τον Βενιζέλο, η καθημερινότητα των ανθρώπων, η "άλλη" Σμύρνη, οι διπλωματικές ίντριγκες και οι συνωμοσίες, τα πάθη και οι επικές πολεμικές επιχειρήσεις και τέλος ο εξολοθρεμός και η καταστροφή. Ένα γλαφυρό βιβλίο 700 σελίδων που ζωντανεύει μια ολόκληρη εποχή με τα πάθη τις μικρότητες, τις ελπίδες, τα όνειρα και τις μεγαλοσύνες των ανθρώπων. Ένα βιβλίο που προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα: ήταν εθνικός προδότης και ο υπ΄ αριθ. 1 υπαίτιος της Μικρασιατικής καταστροφής ο Αριστείδης Στεργιάδης ή ήταν ένας ψυχρός σκεπτικιστής που γνώριζε από πρώτο χέρι ποιοι πραγματικά ήταν οι εφιαλτικοί κίνδυνοι που απειλούσαν το επικό εγχείρημα της Μικρασιατικής εκστρατείας;
Ο συγγραφέας αναφερόμενος στους λόγους που ο Αριστείδης Στεργιάδης και ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος δεν συνεργάστηκαν αρμονικά λέει ότι ήταν δύο:
"Ο ένας, που αφορά τον Στεργιάδη εδράζεται από το γεγονός ότι ο Ύπατος Αρμοστής γνώριζε πολύ καλά ποιο ήταν το πολιτικό παιχνίδι που παιζόταν στη Μικρά Ασία, από τις μεγάλες δυνάμεις καθώς και πόσο δύσκολη κι επικίνδυνη για τα εθνικά μας συμφέροντα ήταν η θέση της Ελλάδα η οποία καλούνταν να δώσει "εξετάσεις" καλής συμπεριφοράς ως προς τη συνύπαρξη των δύο λαών με βάση την ισοτιμία, την ευνομία και τη δικαιοσύνη. Ο Στεργιάδης είχε συμπαραστάτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο και φυσικά την Αγγλία της οποίας τα οικονομικά και ιδίως γεωφυσικά συμφέροντα εξυπηρετούσε η παρουσία του Ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία.
Απέναντί του ο Στεργιάδης βρήκε τον Χρυσόστομο και την εκκλησία που είχε παρερμηνεύσει το ρόλο που καλούνταν να παίξει το Ελληνικό κράτος στη Σμύρνη και στην υπόλοιπη Μικρά Ασία μέχρι το τέλος του πολέμου και την οριστική ειρήνευση. Ο Στεργιάδης πίστευε ότι ο ρόλος του ελληνορθόδοξου κλήρου με τις εθνικιστικές του συμπεριφορές και τα από άμβωνος κηρύγματά του δεν βοηθούσαν γιατί ξεσήκωναν τους ελληνικούς πληθυσμούς σε βάρος των Τούρκων και δημιουργούσαν προβλήματα.
Ο άλλος λόγος που αφορούσε προσωπικά τον μητροπολίτη Χρυσόστομο ήταν ότι παρέμεινε πιστός στα νάματα του Ελληνορθόδοξου στάτους με τα οποία ήταν εμποτισμένος από τη νεαρή ηλικία και στην "Μεγάλη Ιδέας που ήταν συνυφασμένη με τους αγώνες του κατά της τουρκικής βαρβαρότητας την οποία είχε βιώσει σε όλη τη διάρκεια του βίου του αρχής γενομένης από τα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα, όταν ήταν μητροπολίτης Δράμας".
Για το βιβλίο εκτός από του υπουργό Μακεδονίας - Θράκης κ. Θ. Καράογλου, θα μιλήσει η φιλόλογος Σύλια Ζέτα και ο συγγραφέας, ενώ κείμενα θα διαβάσουν οι ηθοποιοί Καλιόπη Ευαγγελίδου και Γιώργος Καρύδας. Την εκδήλωση θα παρουσιάσει και θα συντονίσει η δημοσιογράφος της ΕΡΑ Σερρών Δέσποινα Γιαννακίδου.
Οργανωτής της έκθεσης είναι ο ζωγράφος Βασίλης Βαφειάδης.
Χορηγοί της εκδήλωσης: Υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης, Κ.Ε.ΔΗ.Σ, Επιμελητήριο Σερρών Αρτοποιία Γατίδη και Αγροεφόδια του Μιχ. Παπαπαναγιώτου.
