ΓΕΝΙΚΑ
Ποιός είναι ο λόγος όμως που για τον χριστιανικό κόσμο έχει τόση μεγάλη σημασία ο Σταυρός του Κυρίου; Για την χριστιανική Θεολογία ο Σταυρός είναι ένα μυστήριο, το οποίο ενεργείται από καταβολής κόσμου.
Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΗ Π.Δ.
Ο Σταυρός του Κυρίου προενεργούσε και στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης. Μέσα στο θεόπνευστο αυτό βιβλίο της Αγίας Γραφής υπάρχουν καταγεγραμμένες πολλές θαυματουργές πράξεις που ετελειώθησαν με το σχήμα του Σταυρού. Χαρακτηριστικά, αναφέρονται περί τις είκοσι προτυπώσεις του Σταυρού με χαρακτηριστική εκείνη της χάραξης της Ερυθράς Θαλάσσης από το Μωϋσή και τη διάσωσι των Ισραηλιτών από την δουλεία των Αιγυπτίων.
Υπήρξαν, επίσης, δίκαιοι άνθρωποι, που με το παράδειγμά τους προετύπωσαν τον Ιησού Χριστό, όπως ο Ισαάκ με την υπακοή στον πατέρα του. Ο Σταυρός ενεργούσε στον Αβραάμ, όταν ενέκρωνε μέσα του την αγάπη για την πατρίδα και έφυγε για την άγνωστη γη, κατ’ εντολή του Θεού. Στον Μωϋσή, όταν περιφρονούσε τις τιμές που είχε στην αυλή του Φαραώ, προτιμώντας τον ονειδισμό του Χριστού. Ο Σταυρός πάλι ενεργούσε, όταν ο Θεός κάλεσε τον Μωϋσή, πριν ανέβει στο Όρος για να λύση το υπόδημα των ποδών του, δηλαδή να νεκρώση το σαρκικό φρόνημα με την δύναμι της θεοπτίας. Επίσης ο Ιησούς του Ναυή, οι Κριτές και οι Προφήτες, ο Δαϋίδ και πολλά άλλα πρόσωπα τα οποία ενεργούμενα σταμάτησαν τον ήλιο, γκρέμισαν πόλεις ασεβών, αναδείχθηκαν νικητές στο πόλεμο, κατέστρεψαν στρατόπεδα αντιπάλων, έλεγξαν βασιλείς κι ανέστησαν νεκρούς. Συμπληρωματικά λέγει ο άγιος Γρηγοριος ο Παλαμάς ότι ο Σταυρός του Χριστού φανερωνόταν και προτυπωνόταν μυστικώς και συμβολικώς πριν ακόμη τη σταύρωσι του Ιησού. Ο άγιος Eιρηναίος Λουγδούνου αναφέρει ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο κατά τον τύπον του Σταυρού, διότι όταν ο άνθρωπος εκτείνη τα χέρια του σχηματίζει έναν Σταυρό. Πριν την σταύρωσι του Χριστού κατά τους χρόνους της Παλαιάς Διαθήκης πολλά θαυμαστά γεγονότα ενεργήθηκαν δια του σημείου του Σταυρού, όπως προαναφέραμε. Συμπληρωματικά λέμε ότι ο χάλκινος όφις που ύψωσε για τη σωτηρία του λαού από τα δαγκώματα των φιδιών αποτελεί τύπο του Σταυρού. Ο προφήτης Δανιήλ ο οποίος ρίχτηκε μέσα στο λάκκο των λεόντων (Δαν. 16-23) σώθηκε επειδή σχημάτισε με τα χέρια τουτό σημείο του Σταυρού, «σταυροειδώς εκπετάσας», όπως ψάλλαμε το πρωί στον Όρθρο. Ο προφήτης Ιωνάς, μέσα στην κοιλιά του κήτους, «σταυροειδώς διεκπετάσας», άπλωσε σταυροειδώς τις παλάμες του και προτύπωσε τη σταύρωσι του Χριστού, ενώ όταν μετά τρεις μέρες βγήκε σώος, υπερκόσμιον Ανάστασιν υπεζωγράφησε», αναφέρει ο Κοσμάς ο μελωδός.
Ο Σταυρός του Χριστού: ιστορικό γεγονός.
Στο Σύμβολο της Πίστεως, αναφέρεται: «Σταυρωθέντα τε υπέρ ημών επί Ποντίου Πιλάτου». Ο Χριστός σταυρώθηκε στην Ιουδαία επί της ηγεμονίας του Ποντίου Πιλάτου. Η σταύρωσις δηλαδή έχει ιστορικές συντεταγμένες. Δεν αποτελεί ένα μύθευμα – συνέβη «μία φορά κι έναν καιρό», δηλαδή ποτέ. Πρόκειται για γεγονός της ιστορίας, που προκαλεί τον οιονδήποτε, πιστό η αμφισβητία, να ερευνήση το γεγονός, να το ψηλαφήση με ανθρώπινα μέσα, να το εντάξη μέσα σε ευρύτερα πλαίσια. Με άλλα λόγια, η αποδοχή της ιστορικότητας του Ιησού Χριστού και των παθών Του είναι αναμφισβήτητη. Ο Χριστός έπαθε «επί Ποντίου Πιλάτου».
Για τους πιστούς όμως υπάρχει και η οραματική επιβεβαίωσις του γεγονότος της Σταυρώσεως και από πολλούς αγίους. Δεν είναι λίγοι οι άγιοι που «είδαν» με την χάρι του Θεού τα γεγονότα του Πάθους. Θυμόμαστε το περιστατικό του Γεροντικού με τον όσιο Ποιμένα. Σε έκστασι ευρισκόμενος αλλοιώθηκε το πρόσωπό του, ενώ δάκρυα το αυλάκωναν πυκνά. Και πιεζόμενος από τους μαθητές του ομολόγησε: «Ήμουν κάτω από τον Σταυρό του Κυρίου με την Παναγία Μητέρα Του και τον άγιο Ιωάννη. Πόσο θα ήθελα διαρκώς να κλαίω έτσι μαζί τους!» Παρόμοιο όραμα – και όχι μία μόνο φορά – έζησε και ο μεγάλος Γέροντας της εποχής μας π. Πορφύριος. Και εκείνος Μεγάλη Πέμπτη βράδυ, αλλά και άλλη φορά, «είδε» τον Εσταυρωμένο και συγκλονισμένος, τόσο που δεν μπορούσε να συνεχίση την ακολουθία, έζησε στιγμές από το άγιο Πάθος Του.
ΘΕΟΤΟΚΟΣ – ΠΡΟΤΥΠΟ
Είναι αυτονόητο ότι αν η ενέργεια του Σταυρού του Χριστού προενεργούσε σε όλους τους δικαίους της Π.Δ. πόσο μάλλον προενεργούσε στην Υπεραγία Θεοτόκο, η οποία ποτέ δεν μόλυνε τον εαυτό της με λογισμό και από νεαράς ηλικίας έκανε αυτό που ο Αβραάμ έκανε στο γήρας του: «εξήλθε εκ του οίκου και της συγγενείας της και εισήλθε στα Αγία των Αγίων, όπου υψωθείσα επάνω από κάθε γήινο λογιμσμό, ένωσε το νου της με το Θεό».
Στην Σταύρωσι, η Θεοτόκος δέχθηκε να ζη το προσωπικό της μαρτύριο. Βιώνει το Πάθος του Κυρίου ως μητέρα, που παρακολουθεί τον άδικο και σκληρό θάνατο του παιδιού της, αλλά και ως πιστή δούλη του Θεού, που βλέπει τον Σωτήρα του κόσμου να πάσχη στον Σταυρό. Διότι αυτή είδε την Σταύρωσι σαν μητέρα, αλλά και σαν άνθρωπος με σωστή κρίσι, σαν κάποιος που μπορεί να διακρίνη καθαρά την αδικία. Γιατί έπρεπε να λάβη μέρος σε κάθε τι που έκανε ο Υιός της για την σωτηρία μας. Όπως του μετέδωσε το αίμα και την σάρκα της και έλαβε αμοιβαία μέρος στις δικές του χάριτες, κατά τον ίδιο τρόπο έλαβε μέρος σε όλους τους πόνους και την οδύνη του. Και αυτός βέβαια καρφωμένος στον Σταυρό δέχθηκε στην πλευρά την λόγχη, ενώ διαπέρασε την καρδιά της Παρθένου ρομφαία, όπως ανήγγελε ο αγιώτατος Συμεών. Στην καρδιά της Θεοτόκου είχε φυτευθή το μυστήριο του Χριστού. Όταν τον είδε νεκρό πάνω στο Σταυρό η καρδιά της τρυπήθηκε από τη ρομφαία, αλλά δεν μετακινήθηκε από το θαύμα του μυστηρίου. Βιώνοντας το βαθιά μέσα στη καρδιά της ως πάσχουσα μάνα, δέχεται για άλλη μία φορά τον φωτισμό της θείας χάριτος και ομολογεί: «Ει και σταυρόν υπομένεις, συ υπάρχεις ο Υιός και Θεός μου».
Η Παρθένος Μαρία αποτελεί λοιπόν αυθεντικό πρότυπο μίμησης για κάθε πιστό μέλος της Εκκλησίας, αφού όλη της η ζωή φανερώνει το νέο εν Χριστώ σταυροαναστάσιμο ήθος που πρέπει να τον διακρίνη.
