Πάνω από τα τρανά του κόσμου στέκεις

Και πάνω από τα ωραία του βασιλεύεις.

Την αρετή κα την αγάπη διαφεντεύεις

με της καρδιάς Σου την αστείρευτη στοργή.

(Μ. Βρατσάλη)

Μας θυμάται κάθε μέρα, ας τη θυμηθούμε και εμείς σήμερα που είναι η μέρα της. Δεν έχει σημασία πώς θα της το δείξουμε ,αρκεί να ξέρει ότι είμαστε δίπλα της και έχουμε πάντα την ανάγκη της παρουσίας της. Μην κοιτάξετε το ημερολόγιο, γιατί δεν θα τη βρείτε, δεν υπάρχει στα άψυχα εορτολόγια.

Μην ξεφυλλίσετε την παγκόσμια ιστορία, αδίκως θα κοπιάσετε, δεν υπάρχει μέσα στα σοβαρά, σχολαστικά, κιτρινισμένα φύλλα της. Μην απορείτε πως γίνεται να μην είναι πουθενά επίσημα γραμμένη και όμως να γιορτάζετε παγκόσμια. Δεν έχει ανάγκη η γιορτή αυτή να γραφτεί στα νεκρά χαρτιά με τις πολυδαίδαλες μπορντούρες και τις πομπώδεις βούλες. Είναι γραμμένη κάπου πολύ βαθιά, κάπου που καμιά δύναμη δεν είναι ικανή να τη σβήσει. Είναι χαραγμένη στην ψυχή του κάθε ανθρώπου, άσπρου, ή μαύρου, πολιτισμένου ή μη, με ανεξίτηλα γράμματα, άφθορα. Μητέρα.

 Η Αρχαία Ελλάδα είναι η πρωταρχική πηγή αναφοράς στη γιορτή της μητέρας. Ήταν η γιορτή της Άνοιξης, όπου λατρευόταν η Γαία, η μητέρα Γη, μητέρα όλων των Θεών και των ανθρώπων. Αργότερα την  αντικατέστησε η κόρη της , η Ρέα, η σύζυγος του Κρόνου, μητέρα του Δία και Θεά της γονιμότητας.

Μια νεώτερη εκδοχή ήταν η αποκαλούμενη “ Mothering Sunday”  που μας μεταφέρει στην Αγγλία του 1660. Αυτή η μέρα γιορταζόταν την 4η  Κυριακή της Σαρακοστής, προς τιμή όλων των μητέρων της Αγγλίας. Κατά την διάρκεια αυτής της μέρας, οι υπηρέτες που έμεναν στα σπίτια των αφεντικών τους έπαιρναν μια μέρα άδεια για να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να περάσουν την ημέρα με τις μητέρες τους.

Καθώς ο Χριστιανισμός εξαπλώθηκε στην Ευρώπη, η γιορτή μεταβλήθηκε προς τιμή της « Μητέρας Εκκλησίας», αλλά με τον καιρό οι δύο έννοιες συγχωνεύτηκαν. Έτσι ο κόσμος τιμούσε ταυτόχρονα την μητέρα και την εκκλησία. Στη νεώτερη εκκλησιαστική ιστορία, ορίζεται η 2 Φεβρουαρίου, ημέρα της Υπαπαντής του Κυρίου, ως ημέρα εορτασμού  της μητέρας εις ανάμνηση του γεγονότος  της εισόδου του Θεόπεμπτου υιού της ,από  την Παναγία Μητέρα  Του στο Ναό.

Στις Η.Π.Α η ΑΝΝΑ JARVIS  θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη της μητέρας της ξεκίνησε το 1907 μια εκστρατεία για να καθιερωθεί μια επίσημη γιορτή της μητέρας. Η προσπάθειά της είχε απήχηση και η γιορτή της μητέρας έγινε επίσημα εθνική γιορτή των ΗΠΑ το 1917 με Προεδρικό Διάταγμα που όριζε τη δεύτερη Κυριακή του Μάη σαν ημέρα της Μητέρας.

Αν και πολλές χώρες έχουν δικές τους ημερομηνίες για τη γιορτή της μητέρας, όπως και  δικούς τους λόγους για να γιορτάζουν, μια τέτοια μέρα, η δεύτερη Κυριακή του Μάη έχει επικρατήσει διεθνώς. Έτσι πολλές  ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα γιορτάζει καταναλωτικά  τη γιορτή της μητέρας τη δεύτερη Κυριακή του Μάη. Έχει όμως και αυτό την αιτιολόγησή του.

Γιατί επιλέχθηκε ο Μάης και όχι άλλος μήνας;  Γιατί ο Μάης είναι μυρωδάτος, ανοιξιάτικος, αναγεννάτε η γη, ανθίζουν τα λουλούδια, χαρίζοντάς μας χρώμα και ομορφιά, ακριβώς όπως η παρουσία της μάνας στη ζωή μας.

Έτσι και η μητρότητα, το δώρο της ζωής, το παιδί,  φυλάσσεται στα σπλάχνα της μάνας , ζωοδοτείται και έρχεται στον κόσμο, γαλουχείται, προχωρά στη ζωή και για τη μάνα δεν παύει να είναι πάντα το παιδί της, που σε όλες τις φάσεις  και τις καταστάσεις είναι εκεί ακοίμητη λαμπάδα, να στηρίζει, να ενισχύει, να σιωπά, να προτρέπει, να καταξιώνει, να αποτρέπει, να τιμωρεί, να αγκαλιάζει, να συγχωρεί, να χαμογελά, να προσεύχεται.

Μάνα, μητέρα,  μαμά .Τρεις λέξεις μαγικές. Η πιο σημαντική παρουσία στη ζωή του ανθρώπου. Η πιο γλυκιά και ανιδιοτελής ύπαρξη σ’ όλο τον πλανήτη. Είναι εκεί όταν την χρειαζόμαστε και πρόθυμη να μας ακούσει. Ένας ανυπέρβλητος δεσμός αίματος, που υμνήθηκε όσο κανένας άλλος. Η μητέρα ήταν , είναι και θα είναι ξεχωριστή για το παιδί, τον έφηβο, τον ενήλικα. Η γιορτή της δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ευκαιρία να δείξουμε πόσο πολύ την αγαπάμε και αυτή τη μέρα, όχι μόνο αυτή, αλλά και όλες τις ημέρες του χρόνου.

Όλοι έχουμε τη μάνα μας, μια μορφή ηρωική που μας έφερε στη ζωή με ωδίνες, μια γλυκιά μορφή, που μας κράτησε στην αγκαλιά της κι έσμιξε την ανάσα της με τη δική της και μας δίδαξε τη μοναδική επικοινωνία χωρίς φθόγγους και κανόνες, αλλά μόνο με την αγάπη που δεν έχει προαπαιτούμενα, δε γνωρίζει σύνορα και δεν υποτάσσεται σε σκοπιμότητες.

Η παρουσία της είναι πολύτιμη στη ζωή μας, εκείνη μας ενώνει και μας κρατά αγαπημένους, ο ρόλος της πολύπλοκος. Από τις δουλειές του σπιτιού και το φαγητό, την εργασία έξω από το σπίτι ενδεχομένως, μέχρι τις έννοιες του καθενός. Κόβεται σε χίλια κομμάτια για να ευχαριστήσει όλους. Και σε μια οικογένεια ο καθένας μας χρειάζεται εξατομικευμένη προσέγγιση. Πόσο αγώνα κάνει για να μην έχει κανένας μας παράπονα…πόσο αγώνα για να δείχνει αγάπη στον καθένα ξεχωριστά, όταν το έχει ανάγκη.

Πόσα ευχαριστώ της χρωστάμε!  Αν ήταν μια κίνηση, θα ήταν μια αγκαλιά

Αν ήταν αίσθηση ,     θα ήταν η αφή

Αν ήταν χρώμα,          θα ήταν το κόκκινο της αγάπης και το γαλανό της θάλασσας

Αν ήταν πολύτιμος λίθος, θα ήταν μαργαριτάρι ,σμαράγδι

Είναι όμως άνθρωπος και είναι η μαμά μου!

Πολλές είναι οι αναφορές στη μάνα και υπάρχει πλήθος ποιημάτων, αφιερωμάτων στην πιο τρυφερή ύπαρξη του κόσμου, της οποίας η μορφή εξυψώνεται όσο περισσότερο πλησιάζει το αιώνιο πρότυπο μάνας, την Παναγία Μητέρα του Κυρίου μας και Μητέρα όλων των πιστών.

Όμως η τιμή στη μάνα δεν πρέπει να περιορίζεται σε ένα ποίημα η σε λίγα λουλούδια. 

Τιμή στη μάνα σημαίνει εκτίμηση, σεβασμός, περιποίηση, ενδιαφέρον, ανταπόδοση της στοργής που μας πρόσφερε. Τιμή στη μάνα σημαίνει αγάπη. Και όταν υπάρχει αγάπη, εκείνη βρίσκει τρόπους εκδήλωσης και δεν χρειάζεται να βάζουμε κανόνες και να επικαλούμεθα παραδόσεις, που μιλάνε για υποχρεώσεις απέναντι στους γεννήτορες, οι οποίες είχαν ποινικοποιηθεί στο παρελθόν.

Σαν λείπει η αγάπη, ξεχνάμε όχι με μεγάλη δυσκολία τις δωρεές, αναζητούμε εύκολα τις αναγκαίες προφάσεις και κάποτε καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως δε χωράνε οι γονείς μας στο σπίτι, που εκείνοι ίσως μας δώσανε. Αστόχαστα τους πετάμε σε  κάποιο υπόγειο η σε ένα δωμάτιο του κήπου. Και η έκπτωση δεν έχει όρια. Μόλις αντιληφθούμε αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης, τους μεταφέρουμε με ελαφριά την καρδιά σε κάποιο οίκο ευγηρίας και κάποτε δεν έχουμε χρόνο, ούτε να τους επισκεφθούμε.

Μια κινέζικη ιστορία λέει. Κάποτε ένας κινέζος πήγαινε προς τη θάλασσα φορτωμένος με ένα τεράστιο καλάθι. Στο δρόμο συνάντησε το γιο του που του λέει. «Που πας πατέρα;»

«Αχ γιε μου, ο παππούς σου γέρασε και δεν μπορεί να δουλέψει, γι αυτό τον έβαλα σε ένα καλάθι και πάω να τον ρίξω στη θάλασσα μια και είναι άχρηστος πια.          

«Πολύ ωραία πατέρα» του λέει ο γιος του. Όμως σε παρακαλώ, φύλαξε το καλάθι γιατί θα το χρειασθώ και εγώ             αργότερα.

Πόσο πικρά μειδιούμε. Όμως αυτό που με το παράδειγμά μας δίνουμε οι γονείς και ιδιαίτερα οι μάνες, αυτό να περιμένουμε.  

Μάνα! Δε βρίσκεται λέξη καμία

να’ χει στον ήχο της  τόση αρμονία.

Σαν ποιος να σ’ άκουσε με στήθος κρύο

όνομα θείο; (Γ.Μαρκορά)

Και ο Θεός έπλασε τη μητέρα-Paulo Coelho

Ο Θεός κάλεσε τον πιο αγαπημένο Του άγγελο και του παρουσίασε ένα πρότυπο μητέρας. Στον άγγελο δεν άρεσε αυτό που είδε.
- Εργαστήκατε πολύ, Κύριε, δεν ξέρετε πλέον τι κάνετε, είπε ο άγγελος. Κοιτάξτε!... Φιλί ειδικό, που θεραπεύει όλες τις αρρώστιες, έξι ζευγάρια χέρια για να μαγειρεύει, να πλένει, να σιδερώνει, να φροντίζει, να ελέγχει, να καθαρίζει. Δε θα δουλέψει!
- Το πρόβλημα δε είναι τα χέρια, αντέτεινε ο Θεός. Είναι τα τρία ζευγάρια μάτια που χρειάστηκε να βάλω: ένα για να βλέπει το παιδί της πίσω από κλειστές πόρτες και να το προστατεύει από ανοιχτά παράθυρα, ένα άλλο για να το κοιτάζει με αυστηρότητα όταν πρέπει να του μάθει κάτι ουσιώδες και το τρίτο για να του δείχνει διαρκώς τρυφερότητα και αγάπη, όση δουλειά κι αν έχει εκείνη!
Ο άγγελος εξέτασε το πρότυπο της μητέρας πιο προσεκτικά.
- Κι αυτό τι είναι;
- Ένας μηχανισμός αυτοθεραπείας. Δε θα έχει χρόνο να αρρωσταίνει, θα πρέπει να ασχολείται με το σύζυγό της, με τα παιδιά, με το σπίτι.
- Νομίζω ότι πρέπει να ξεκουραστείτε λίγο, Κύριε, είπε ο άγγελος. Και να επιστρέψετε στο κλασικό πρότυπο με τα δύο χέρια, τα δύο μάτια, κλπ.
Ο Θεός συμφώνησε με τον άγγελο. Αφού ξεκουράστηκε, μεταμόρφωσε τη μητέρα σε κανονική γυναίκα. Εξομολογήθηκε όμως στον άγγελο:
- Χρειάστηκε να της δώσω μια τόσο δυνατή θέληση, ώστε να νομίζει ότι θα έχει έξι χέρια, τρία ζευγάρια μάτια και ικανότητα αυτοθεραπείας. Αλλιώς δε θα καταφέρει να εκπληρώσει το καθήκον της.
Ο άγγελος την εξέτασε από κοντά. Κατά τη γνώμη του, αυτή τη φορά ο Θεός είχε επιτύχει. Ξαφνικά όμως πρόσεξε ένα λάθος:
- Αδειάζει. Αναρωτιέμαι, Κύριε, μήπως βάλατε ξανά υπερβολικά πολλά πράγματα σ' αυτό το πρότυπο μητέρας.
- Δεν αδειάζει. Αυτό ονομάζεται δάκρυ.
- Και σε τι χρησιμεύει;
- Για να δείχνει χαρά, λύπη, απογοήτευση, πόνο, θυμό, ενθουσιασμό.
- Κύριε, είστε μεγαλοφυΐα! Αναφώνησε ο άγγελος. Ακριβώς αυτό ήταν που έλειπε για να συμπληρωθεί το πρότυπο.
Ο Θεός πρόσθεσε με ύφος μελαγχολικό:
- Δεν το έβαλα εγώ. Όταν συναρμολόγησα όλα τα μέρη, το δάκρυ εμφανίστηκε από μόνο του.
Ο άγγελος συγχάρηκε πάλι τον Παντοδύναμο κι έτσι δημιουργήθηκαν οι μητέρες…                                                                                                         

Μάνα, μητέρα, μανούλα, μαμά. Λέξεις μικρές, που κρύβουν μέσα τους τόση δύναμη. Δύναμη σώματος και ψυχής. Ο Β.Ουγκώ μας λέει. «Μητέρα, η καρδιά της ανθρωπότητας» «Μόνο οι λαοί με ικανές μάνες ευδοκιμούν» είπε ο Γκαίτε.

Και είμαι εδώ ανάμεσά σας, σας κοιτώ στα μάτια και προσπαθώ να διεισδύσω στην ψυχή της κάθε μιας. Η κάθε μια βίωσε τη μητρότητα με το δικό της ξεχωριστό τρόπο.

Κουβαλάει η καθεμιά τις αγωνίες, τις λαχτάρες. τα ερωτηματικά, τα  άγρυπνα και  αξημέρωτα βράδια της, τις θερμές προσευχές και τα καυτά  δάκρυα .Σε όλα αυτά  στέκομαι με σεβασμό. Όμως παρ ’όλα αυτά η μάνα στέκει αγέρωχη, με ψηλά το φρόνημα, με ελπίδα και στηρίζει. Είναι ο βράχος που δέχεται τα ανταριασμένα κύματα της ζωής, τα προβλήματα, την απαξίωση ίσως των παιδιών, αλλά στέκει εκεί. Και αυτό είναι το μεγαλείο της .Δε ζητά τίποτε .Μέσα στα μάτια της  μπορείς να διαβάσεις όλη της τη ζωή. Και αν μπορείς να πάρεις κάτι από το φορτίο της ,κάνε το τώρα. Μην αναβάλεις. Η αναβολή είναι ματαίωση .Και ο χρόνος κυλά ανεπιστρεπτί.

Δεν σας κρύβω πόσο δύσκολο ήταν και για μένα να προσπαθήσω να αποδώσω τούτες τις σκέψεις. Πολλές φορές δάκρυα πλημμύρισαν και τα δικά μου μάτια , αναλογιζόμενη το ρόλο μου, ως μητέρα.

Πόσο κοπίασα, πόσο στήριξα, πόσο συμβούλεψα, πόσο κούρασα; Ήταν  λίγο το χάδι; Πέτυχα το ελάχιστο; Και ως κόρη, τι έδωσα στη δική μου μητέρα; Τα ερωτήματα εναγώνια παρατίθενται και από εσάς με αφορμή τούτη τη μέρα και τούτη τη σύναξη.

Μέρα γιορτής. Μέρα μυρωδάτη, λουλουδιασμένη. Όμως στη σκηνή της ζωής παρελαύνουν και άλλες εικόνες. Πρόσωπα μητέρων αιχμαλώτων, προσφύγων, αγάμων, κακοποιημένων, ανέργων , καταπιεσμένων, μοναχικών, πονεμένων, αρρώστων, φυλακισμένων, απελπισμένων. Τις σκεφθήκαμε ποτέ;  Και αν κάποιες στιγμές, για δευτερόλεπτα  στάθηκε η σκέψη μας αρωγός τους, προχώρησε στα έργα; Αναρωτηθήκαμε ποτέ τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για αυτές τις μάνες; Μα θα μου αντιγυρίσετε .

Είναι  δύσκολα κομμάτια αυτά… Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Δεν ζητάνε τίποτε. Μια σιωπηλή παρουσία δίπλα τους, ένα τρυφερό χάδι, ένα δάκρυ, μια σιωπή, τόσο ηχηρή και μια προσευχή που πιστέψτε με, θα ανοίξουν οι ουρανοί για δαύτην. Τα πιο εξειδικευμένα αφήστε τα στους ειδικούς, ανθρώπους που ξέρουν να χειρισθούν τα ιδιαίτερα προβλήματά τους με επιστημονική γνώση και σεβασμό.

 Να σκεφθούμε τις μάνες που κουβαλούν το Σταυρό του μαρτυρίου αγόγγυστα, είτε μεγαλώνοντας ένα παιδί με αναπηρία, είτε στην πορεία το παιδί τους παρουσιάζει σωματική η ψυχική διαταραχή και στη μάνα που χάνει το παιδί της. Τότε ο πόνος είναι σαν τo κάρβουνο που καίει την καρδιά της .Κι’ όμως αυτή συνεχίζει. Και είναι εκεί, σέρνοντας ίσως τα βήματά της, με τις ρυτίδες ν’ αυλακώνουν το μέτωπό της και τη ραγισμένη της καρδιά να αιμορραγεί.

ΜΑΝΑ

Σε συνάντησα αναπάντεχα

τούτες τις μέρες

της αγωνίας και της χαράς.

Μαυροφορεμένη ,παραδομένη στον πόνο

με την ελπίδα σβησμένη στα μάτια σου.

Σε κοίταξα.

Έπιασες τη ματιά μου.

Προσπεράσαμε η μια την άλλη.

Σε συντρόφευε η προσευχή μου.

Δάκρυα ήρθαν στα μάτια μου.

Κουράγιο Μάνα

(από την ποιητική συλλογή της ομιλούσης «Κελάρυσμα Ψυχής ,Σέρρες 2002)

Δεν ξεχνά όμως να ατενίζει ψηλά στο πρόσωπο της Μητέρας όλων, την Παναγία, τη Γλυκοφιλούσα,την Ελεούσα,τη Θρηνωδούσα, τη βρεφοκρατούσα, τη Γοργουπήκοο τη Μεσίτρια , τη Θεομάνα, την Πονολύτρια, τη Σκέπη του κόσμου .Ενώνει τον πόνο της με το Δικό της και αγόγγυστα οδεύει στο δρόμο που της όρισε ο Θεός, πότε με συννεφιές, πότε με αστροφεγγιές .Ξέρει όμως πως μετά από όλα αυτά, αχνογελά η Ανάσταση. Το πιστεύει, το ελπίζει και προσδοκά. Μητέρα ,η ανάσα και το λίκνο της ζωής. Μας κράτησε στα σπλάχνα της, μας έφερε στον κόσμο, μας ανέθρεψε, μας συντροφεύει, γλυκαίνει τη ζωή μας.  Η  ζωγραφιά της καρδιάς μας.

Ας την κρατήσουμε τρυφερά στην αγκαλιά μας  και ας κάνουμε και εμείς ένα λίκνο, για να την ξεκουράσουμε από τις έγνοιες, τα προβλήματα, από το βαρύ φορτίο που σήκωσε στο διάβα  της ζωής της.

Ας σκεφθούμε όμως πως αυτή η ίδια μέρα μπορεί να είναι δύσκολη για πολλούς ανθρώπους, αυτούς που έχουν χάσει τη μητέρα τους, μητέρες που έχουν χάσει τα παιδιά τους, αλλά και αυτούς που δεν είχαν την τύχη να έχουν μια ζεστή σχέση αγάπης και φροντίδας με τη μητέρα τους.

Πολλές μητέρες δεν καταξίωσαν το ρόλο τους. Δεν έχουν ευθύνη οι ίδιες. Πρέπει να ψάξουμε πίσω από αυτές, τις δικές τους μάνες ή αν τις στερήθηκαν ποια πρόσωπα ήταν αυτά που τις γαλούχησαν.

            Να σκεφθούμε και τις γυναίκες που η Αγάπη του Θεού, μόνο αυτή γνωρίζει, δεν επέτρεψε να γευθούν του δώρου της μητρότητας.

Όμως λένε πως δεν κάνει μόνο η κοιλιά τα παιδιά, αλλά και η καρδιά. Αναφέρομαι στην αναδοχή και στην υιοθεσία.

Υπάρχουν  πολλά παιδιά που θέλουν το χάδι σας, την αγκαλιά σας και από ονόματα που είναι στα πλαίσια φροντίδας, καλούν να τα αναδείξουμε σε πρόσωπα, εικόνες του Θεού, ξεχωριστές προσωπικότητες.

Μάνα, μανούλα, μητέρα, μπροστά σου γονατίζω,

κι όσα λουλούδια έχει η γη

καλή μου στα χαρίζω.

Μ ε γοητεύει ο ρόλος σου,

μια διαρκής θυσία.

Χωρίς εσένα  η ζωή

Θα ήταν δυστυχία.

Στολίδι της καρδιάς μας

μα και του σπιτικού μας,

Άρωμα ζωής μας.

Σύμβουλός μας ακοίμητος

χρόνια σου πολλά

σε ευχαριστούμε, σε ευγνωμονούμε που υπάρχεις.

. Η Αγάπη τον άνθρωπο τον κάνει γενναίο, η αγάπη είναι η « γλώσσα» των αγγέλων. Άς γίνουν το ορόσημό μας μαζί με τις Άγιες και τις Όσιες γυναικείες μορφές της Εκκλησίας μας.

Να  σας ευχαριστήσω που με βοηθήσατε να εκφραστώ, να συμπορευτούμε σε αυτό το ταξίδι της συγκίνησης και της τιμής και να παρακαλέσω να προσευχηθούμε με ζέση στην Καταφυγή μας, την Παναγία, να τρέξει δίπλα στις μάνες που έχασαν τα παιδιά τους, να συντροφεύσει το βηματισμό τους,  να  σπογγίσει τα δάκρυά τους και να άρει λίγο από το βάρος τους.

Σας ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας και για την σιωπηλή συγκατάβασή σας.

*Ομιλία της κας Σωτηρίας Κυρμανίδου στην εκδήλωση της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Κυριών Σερρών "Η Εμμέλεια» για τον εορτασμό της Γιορτής της Μητέρας.