Όπως και άλλοτε έχουμε αναφέρει σε σχετικά μας άρθρα, η γενέτειρά μου ιστορική Αλιστράτη έχει πλούσια ιστορία.
Η Αλιστράτη κατά τους σκοτεινούς χρόνους της μακραίωνης Τουρκοκρατίας, υπήρξε τηλαυγής θρησκευτικός και πνευματικός Φάρος στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και έπαλξη ακλόνητη, στην οποία συντρίβονταν οι προσπάθειες των εχθρών, που απέβλεπαν στην αλλοίωση του εθνολογικού χαρακτήρος του πληθυσμού και στον εκβουλγαρισμό των χωρίων της περιοχής.
Εκτός από την καθαρά εκπαιδευτική δραστηριότητα, η Αλιστράτη επέδειξε και αξιόλογη πνευματική κίνηση μεταξύ των κατοίκων της. Ετσι, το έτος 1874, ιδρύθηκε στην Αλιστράτη η ``Συντηρητική Αδελφότητα η Αμφίπολις’’, η οποία σύμφωνα με τον από 26 Δεκεμβρίου 1874 Κανονισμό λειτουργίας της, είχε ως σκοπό την διάσωση του καθεστώτος στα χριστιανικά χωρία του τμήματος Ζίχνης με την διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων.
Η Αδελφότης είχε κυκλοτερή σφραγίδα, που έφερε την επιγραφή: «Συντηρητική Αδελφότης η Αμφίπολις εν Αλιστράτη’’, ενώ στο κέντρο της απεικονίζετο δάφνινο στεφάνι που περιέβαλε Σταυρόν με ακτίνας. Κάτω από τον Σταυρόν ανεγράφετο το 1874 ως έτος ιδρύσεως της Αδελφότητος.
Το ότι η Αλιστράτη κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας, είχε πρωτοστατήσει στην υποστήριξη των Γραμμάτων και στην ανάπτυξη πνευματικής κινήσεως σε όλη την περιφέρεια Δράμας και Ζίχνης, μαρτυρείται και από την δράση που είχε αναπτύξει η Αδελφότης ``η Αμφίπολις’’.
Ειδικώτερα, σύμφωνα με τον από 26 Δεκεμβρίου 1874 Κανονισμό της Αδελφότητος, σκοπός της ιδρύσεώς της ήταν η διάσωσις του καθεστώτος εις τα χριστιανικά χωρία του τμήματος Ζίχνης δια της διασώσεως των Ελληνικών Γραμμάτων. Δια τούτο αναλάμβανε: α) Την ηθικήν και υλικήν υποστήριξιν των απόρων Σχολείων του τμήματος και β) την υποστήριξιν και περίθαλψιν απόρων μαθητών τόσον του τμήματος, όσον και της εις Αλιστράτην λειτουργούσης Κεντρικής Ελληνικής Σχολής, που ήταν περιώνυμος.
Η Αδελφότης Αμφίπολις, διοικείτο από 9μελή Επιτροπή, εκλεγόμενη δια μυστικής ψηφοφορίας.
Είναι άγνωστον, επί πόσον χρόνων εδραστηριοποιήθη η Συντηρητική Αδελφότης η Αμφίπολις. Εκ του γεγονότος, όμως, και μόνον ότι αυτή ανεσυνεστήθη κατά το έτος 1902, συμπεραίνουμε, ότι η πρώτη περίοδος του βίου της δεν ήταν μακρός.
Την Αδελφότητα, υπό το αυτό όνομα, ανασυνέστησε το 1902 ο Αρχιδιάκονος της Μητροπόλεως Φιλίππων, Δράμας και Ζιχνών Θεμιστοκλής Χατζησταύρου, ο μετέπειτα Μητροπολίτης Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου και αργότερα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, κατά τα έτη 1962-1968.
Την 2αν Μαΐου, εορτήν του Αγίου Αθανασίου, πανηγύριζε η Αδελφότης την καθίδρυσίν της εις τον εις Αλιστράτην ομώνυμον αυτού Ιερόν Ναόν, οπότε ετελείτο Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και εμνημονεύοντο τα ονόματα των συντελεσάντων και συντελούντων εις τον σκοπόν της Αδελφότητος.
Τέλος, αξιοσημείωτον, επίσης, είναι ότι η Αδελφότης η Αμφίπολις συνειργάζετο με τον ``Δραματικόν Ομιλον’’ της Αλιστράτης, ο οποίος ανέβαζε επί σκηνής θεατρικά έργα εθνικού περιεχομένου προς καλλιέργεια και τόνωση του πατριωτικού φρονήματος των κατοίκων.
