Eμείς οπίσ’ θα κλώσκουμες ΄ς εκείνα τα στερέας,
τ’ εγνώριμα, τα  έμορφα, τα πανταλαλεμένα
ξάν’ με τ’ αληγορόπλεα καράβε  αρματωμένα
τραντέλλενοι, δρακέλλενοι και δρακελλενοπούλε.
(Εμείς πίσω θα γυρίσουμε σ’ εκείνες τις στεριές
τις γνώριμες, τις όμορφες τις χιλιοτραγουδισμένες,
πάλι με τα γoργοτάξιδα καράβια αρματωμένα,
τριάντα φορές Έλληνες, Έλληνες γενναίοι
γενναίων Ελλήνων παιδιά).

Τούτοι οι στίχοι του Ποντίου Παλαμά, του Ηλία Τσιρκινίδη, απόσπασμα και απόσταγμα από τη γεμάτη ηθικό, εθνικό, χριστιανικό και πατριωτικό άρωμα ποιητική συλλογή του «Δοξολογία», απεικονίζουν ανάγλυφη την ποντιακή ψυχή λίγα  χρόνια μετά την απάνθρωπη και ανήκουστη στην ανθρώπινη  ιστορία  γενοκτονία.
Η νοσταλγία των μυρωμένων  και αγιασμένων εκείνων χωμάτων, όπου ο Ελληνισμός τρεις ολόκληρες χιλιετίες συνέχισε πορεία θριάμβου, όχι  βαρβαρικού, μα πορεία πνεύματος και  ανατάσεως εθνικής, καθώς και το νέο περιβάλλον καθόλου σχεδόν  ευνοϊκό, αφού η θέση  της αρχαίας  Μορμώς δόθηκε στον Πόντιο  πρόσφυγα, όπως σαφέστατα δηλώνει η ακόλουθη φράση: «Κάτσε φρόνιμα, γιατί θα φωνάξω τον πρόσφυγα να σε πάρει !», φράση απειλητική της ντόπιας μάνας προς τον  ατίθασο κανακάρη της,  αλλά και οι ειρωνικοί και ταυτόχρονα υβριστικοί χαρακτηρισμοί «αούτηδες» τουρκόσποροι και «παστρικές», γαλούχησαν  και συντήρησαν για μια δεκαετία το  «νόστιμον ήμαρ».
Τούτου  του ονείρου μεταλλικός απόηχος  είναι και η «Δοξολογία» του  αείμνηστου Ηλία  Τσιρκινίδη. Μπορεί εκείνο το  όνειρο, που σμίλεψαν  χείλη νοσταλγίας και που ελάχιστα το διέστελλε από την πραγματικότητα η ψυχή της αδικοξεριζωμένης  γενιάς, να μην πήρε σάρκα και οστά, όμως ενσαρκώθηκε σε  μιαν άλλη μορφή με στοιχεία θετικά όχι μόνο για τον Ελληνισμό της αγιοτόκου Ανατολής, που ανέδιδε  ανθρωπιά και  πίστη βαθιά  στο Θεό , σεβασμό  ζηλευτό στη ζωογόνα παράδοση, αλλά και για τον ίδιο τον ντόπιο Ελληνισμό,  τον αιμόφυρτο από τα ανελέητα  βόλια των εχθρών της ανθρωπιάς, που με την ψυχή όμως στητή κι ολόρθη και παρά τη θέλησή του επέστρεψε στην πρώτη μητέρα γη.
Στο σημείο αυτό θεωρώ χρήσιμο να επισημάνω ότι  κορυφαίοι  Πανεπιστημιακοί  Δάσκαλοι εκφράστηκαν υμνητικά    για τα θετικά  στοιχεία , τα οποία τόσο  απλόχερα πρόσφεραν οι Έλληνες του Πόντου στον  ντόπιο Ελληνισμό. Κι ας δούμε  τώρα τι έγραψε  στη σελ. 278. του   περιοδικού «Χρονικά του Πόντου», ο σοφός ( και πάνω απ’ όλα  άνθρωπος) Πανεπιστημιακός Δάσκαλος    Δημ. Λουκάτος:
«Πρόσφυγες! Πόσες φορές  το σκέφθηκα με τύψεις πως δεν φερθήκαμε, όπως έπρεπε, οι άλλοι Έλληνες  μαζί τους ! Τους  κάναμε  συχνά  να ντρέπονται  να πουν πως είναι πρόσφυγες. Τους είπαμε τουρκόσπορους και τους κοιτάζαμε  με μίσος, όταν δεν  ψήφιζαν το κόμμα μας. Δεν τους δεχτήκαμε με στοργή κι όμως ο ερχομός τους στην Ελλάδα, η εγκατάστασή τους ανάμεσά μας στάθηκε σταθμός στην ιστορία της καινούργιας μας ζωής.  
 Μαζί  με τις συνήθειές τους, τις γνώσεις τους, τις λαϊκές τους τέχνες,  έφεραν  στην Ελλάδα την πλατύτερη σκέψη τους, την απέραντη ανατολίτικη ψυχή τους, τη φιλόξενη καρδιά τους, όλο  καλωσύνη και  ανθρωπιά. Μπείτε στο σπίτι τους να χαρείτε  το νοικοκυριό  τους, το καλαίσθητο  και καθαρό. Καθήστε σταυροπόδι στο τραπέζι τους  και θ’ ακούσετε από τους γέρους τους  σοφά ρητά, πλατιές και βιβλικές ιστορίες.
Χαρείτε τη διάλεκτό τους με τα  φθογγολογικά παιχνίδια της, καμαρώστε τα παιδάκια τους,  που σκορπισμένα   στης Ελλάδας τα πέρατα, ανάμεσα  πολλές φορές σε ξενόγλωσσους, παίζουν τα πανελλήνια παιχνίδια τους. Μονάχα  έτσι θα τους γνωρίσετε  καλά και θα βρείτε  τότε  πραγματική χαρά   πλάι στους ανθρώπους τους καλόβουλους και υπομονετικούς,  που μας περίμεναν μακρόθυμα τόσον καιρό, ώσπου να τους αγαπήσουμε. Δεν έπαψαν ούτε στιγμή να δουλεύουν  για τον  τόπο μας.
Στη συγκινητική τους προσπάθεια, να ξαναστήσουν το νοικοκυριό τους, έκαμαν μεγάλο  καλό στην Ελλάδα. Ζωντάνεψαν τη χέρσα γη, ξελόγγωσαν τα προβούνια, γέμισαν από σιτάρι και καπνά τις αποθήκες μας.
Στον τραγικό γυρισμό μας  από το Αλβανικό  μέτωπο, πρώτοι αυτοί  μας άνοιξαν την αγκαλιά και στάθηκαν για μας πατρίδα και γονιοί, μας έδωσαν κουράγιο ν’ αντικρύσουμε τη νέα μας ζωή. Και μόνο για τούτο το φέρσιμό τους αξίζει να βλέπουμε τους πρόσφυγες  με θαυμασμό και ευγνωμοσύνη,  να τους  κοιτάζουμε μ’ αγάπη  και στοργή  σαν αδελφούς, να το ‘χουμε χαρά ότι ζουν ανάμεσά  μας».
Ένας άλλος λάτρης της ανεκτίμητης ποντιακής προσφοράς, ο αείμνηστος και σοφός  καθηγητής του Πανεπιστημίου  Θεσσαλονίκης, ο Νικ. Ανδριώτης, Ίμβριος ο ίδιος, απ’ τις περιοχές του μεγάλου και αλύτρωτου Ελληνισμού, με πλατιά όραση και υψηλή ευαισθησία και με δύναμη  να βλέπει πέρα από τις εποχές και να αισθάνεται τους καημούς των αιώνων έγραψε: «Όταν η Μικρασιατική καταστροφή  συνέτριψε τη Μεγάλη  Ιδέα και διέλυσε τα όνειρα της επιστροφής του Γένους στα εδάφη της ιστορικής μας  κληρονομιάς και τα απομεινάρια του άλλοτε μεγάλου Ελληνισμού του  Πόντου  βρέθηκαν με την  ψυχή στο στόμα,  ριγμένα στ’  ακρογιάλια της μητροπολιτικής Ελλάδας, το  πικρό ψωμί της ξενιτιάς δεν αρκούσε στην  ξερριζωμένη γενιά για να βαστάξει την οδύνη του μυριόστομου  θρήνου της φυλής μας «Ναϊλλοί  εμέν’ την άκλερον   ναϊλλοί  εμέν’ τη μάρσαν» η σπαραγμένη ψυχή της φυλής περισσότερο κι από το ψωμί και το νερό πεινούσε και  διψούσε τον άρτο της παρηγοριάς, το βάλσαμο της εγκαρδίωσης. Και  τότε σαν άνθος άνοιξαν τα φυλλοκάρδια τής ξερριζωμένης γενιάς και ξεκίνησαν οι πνευματικοί  ήρωες, που σαν άγγελος  Θεού έφεραν  στα χείλη της τη δροσιά του βάλσαμου.
Ο καθένας τη δωρεά, που του χάρισε η μοίρα.  Άλλος τις  ιστορικές περγαμηνές της γνήσιας ελληνικής καταγωγής, όπλο ακαταμάχητο κατά της υπεροψίας των  εντόπιων.  Άλλος τα χρονικά της ιστορίας του Πόντου, σελίδες χρυσές της ελληνικής διάρκειας.  
Άλλος την άδολη ελληνική γλώσσα του, τη γραμματική της και  το λεξικό της,  κειμήλια περισπούδαστα της γλωσσικής μας συνέχειας. Άλλος τα ποντιακά ήθη, έθιμα και παραδόσεις, θησαυρό ανεκτίμητο της  ελληνικής λαογραφίας.
Όλα μαζί είναι ένα θαυμάσιο πολύπτυχο της ιδιοτυπίας  της ποντιακής ζωής, του πιστού, του ηρωικού , του ανένδοτου Ελληνισμού  των Ποντίων και του αδιάπτωτου ονείρου  τους  για την  ανάσταση του  Γένους. Τιμή και  δόξα σ’ όλους αυτούς  τους γνωστούς και τους αφανείς ιερομνήμονες του  ελληνικού φρονήματος και της ελληνικής  επιστήμης».
Θα παρακάμψω στο σημείο αυτό την προσφορά των Ποντίων στην οικονομία, στην  ίδρυση νέων οικισμών,  στην ενασχόληση με τα κοινά και στην αντιστόρηση  ιερών  καθιδρυμάτων με προεξάρχον αυτό  της Παναγιάς της Σουμελιώτισσας στο Βέρμιο και θα εστιάσω την αναφορά μου στην πνευματική τους προσφορά στον ελλαδικό χώρο.
    Είναι όντως  αξία θαυμασμού,  η προσπάθεια των Ποντίων να διασώσουν από την καταλυτική μανία του πανδαμάτορα χρόνου τον πνευματικό θησαυρό, που έφεραν μαζί τους: τη λαϊκή τους σοφία (παροιμίες),  τα διαχρονικά ελληνική ήθη και έθιμά τους, τον παραμυθιακό λόγο τους, τα γεμάτα ελληνική πνοή  και πίστη τραγούδια τους, τις διδακτικές παραδόσεις τους και τον χαρίεντα θεατρικό τους λόγο.
    Αμέσως σχεδόν μετά την εγκατάστασή τους  αντάμα με  το τσαπί  και το φτυάρι  άδραξαν οι Έλληνες του Πόντου την πέννα και  έχτισαν με πολλή περίσκεψη, σύνεση, και αγάπη τις πνευματικές  κιβωτούς, στις οποίες  εναποθέσανε με ιερή ευλάβεια τον επίζηλο πνευματικό τους  πλούτο, αφού πρώτα μεριμνήσανε για την ίδρυση  Σωματείων και Συλλόγων για να λειτουργήσουν ως οχήματα διακίνησης των πνευματικών τους αγαθών. Μέριμνα Ποντίων Κυριών Θεσσαλονίκης, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, Παναγία Σουμελά, Αργοναύται - Κομνηνοί,  Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης, Κοζάνης , Κομνηνοί Δράμας και πληθώρα άλλων Σωματείων και Συλλόγων  ανά την Ελλάδα,  κιβωτοί εναπόθεσης και διασφάλισης του πνευματικού πλούτου  των Ποντίων. Το  Αρχείον Πόντου, τα Ποντιακά Φύλλα, τα Χρονικά του Πόντου, η Ποντιακή Εστία, το Βήμα της Ευξείνου Λέσχης Κοζάνης, η Λύρα Χαϊδαρίου, τα Ποντιακά κ.ά. και κοντά τους πληθώρα  εφημερίδων , που η αναφορά τους θα εξόργιζε δικαιολογημένα την ανελέητη κλεψύδρα του χρόνου,είναι οι ανεκτίμητες κιβωτοί  διαφύλαξης της πνευματικής κληρονομιάς.
    Τέλος, αναφερόμενος  στην πνευματική προσφορά των Ποντίων στον  Ελλαδικό χώρο,  θα ήταν  άδικο να μην αναφερθώ και στον εκδοτικό Οίκο Κυριακίδη, στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος  ως σύγχρονος Μαικήνας  αναστυλώνει με  ιερό πάθος τα Ποντιακά Γράμματα.
    Μακρηγόρησα ελαφρώς  στην παράθεση του περιγράμματός μου για  την  προσφορά των Ποντίων. Συμμορφούμενος στην  υποχρέωση  παρουσίασης του κυρίου θέματος, θα εστιάσω την αναφορά μου  στην Ακαδημία  των Ποντιακών Γραμμάτων, στην  αξιόλογη  πνευματική κιβωτό , στην Επιτροπή Ποντιακών Μελετών ,  και στο ρωμαλέο, ευπρόσωπο  και περισπούδαστο  τέκνο της, στο Αρχείον Πόντου. Και θα το κάνω  όχι γιατί θέλω να χαϊδέψω τα αυτιά των φίλων Ποντίων , αλλά γιατί θεωρώ δέσμευσή μου να  τηρήσω πιστά τη θυμόσοφη ρήση των προγόνων μας «φίλος ο Πλάτων, φιλτάτη η αλήθεια».
    Το κοινωφελές και μη κερδοσκοπικό  σωματείο με την  επωνυμία Επιτροπή Ποντιακών Μελετών,  ιδρύθηκε το 1927 στην Αθήνα με τη φαεινή  ιδέα της κορυφαίας προσωπικότητας του ποντιακού Ελληνισμού, του πρωτοπόρου και ένθερμου υποστηρικτή της ιδέας της ίδρυσης της επιτροπής Ποντιακών Μελετών Θεοφυλάκτου Θεοφυλάκτου, ιδέα την οποία  υλοποίησε, ο από  Τραπεζούντος Χρύσανθος, ηγέτης, πολιτικός και  πνευματικός, ένας  άνθρωπος, που βίωσε  την αγωνία για ίδρυση ελεύθερου  Πόντου, αλλά και σθεναρός ηγέτης μετά την  ανήκουστη  στην ανθρώπινη ιστορία γενοκτονία.
    Πρωτοπόρος και περισπούδαστος ο σκοπός της ίδρυσης  της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών. Τέτοιος που μόνον ένας  Χρύσανθος, καίτοι μη Πόντιος, αλλά πλήρως καταποντισμένος, του  οποίου  η ψυχή  ζυμώθηκε  και ταυτίστηκε με την ψυχή των Ποντίων,  θα μπορούσε να τον οριοθετήσει. Και είναι ο σκοπός της, που μέχρι σήμερα παραμένει αναλλοίωτος, η συλλογή, μελέτη και δημοσίευση του γλωσσικού, λαογραφικού, ιστορικού, θρησκευτικού, κοινωνικού και πνευματικού υλικού του Πόντου και των Ελλήνων Ποντίων, η διαφύλαξη κάθε είδους μνημείων, τα οποία ανάγονται στην πολιτική εν γένει και πνευματική ζωή των Ελλήνων του Πόντου και του Ποντιακού Ελληνισμού , η  παρακολούθηση  καταγραφή και μελέτη των κάθε είδους πνευματικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και άλλων επιτευγμάτων και επιδόσεων των Ελλήνων του Πόντου και των καταγομένων από αυτούς.
Για την επιτυχία του σκοπού της η Ε.Π.Μ:
α. Εκδίδει περιοδικό σύγγραμμα  με τον τίτλο «Αρχείον Πόντου», από το 1928. Μέχρι σήμερα εκδόθηκαν  56 τόμοι,  ακολουθεί ο 57ος,Εκδόθηκαν ακόμη  38 Παραρτήματα με πρωτότυπες πραγματείες, που αναφέρονται στον  Πόντο και στους Έλληνες Ποντίους.
α1. Πραγματοποιεί  αυτοτελείς  εκδόσεις.
β. Προκηρύσσει διαγωνισμούς   για  γλωσσικές, λαογραφικές και  ιστορικές  μελέτες και ενισχύει σχετικές επιστημονικές  εργασίες Ελλήνων και ξένων και  Μελών της με οικονομική αρωγή έπαθλα και βραβεία.
γ. Οργανώνει επιστημονικά  συνεργεία, εφοδιασμένα με κατάλληλα όργανα, για τη συλλογή γλωσσικού, λαογραφικού, ιστορικού και άλλου υλικού, σύμφωνα με τους σκοπούς της και αναθέτει τη μελέτη του υλικού αυτού στους ενδιαφερομένους επιστήμονες.
δ. Συλλέγει , διαφυλάσσει, συντηρεί και εκθέτει στο ιδιόκτητο κτήριο με την επωνυμία «Στέγη Κειμηλίων του Ελληνισμού του  Πόντου», στην ανέγερση του  οποίου μεγάλη υπήρξε η συμβολή  του σημερινού  προέδρου κ. Χρ. Γαλανίδη, τα  κάθε είδους ιστορικά, λαογραφικά, γλωσσικά και πολιτιστικά κειμήλια, που αναφέρονται στους Έλληνες του Πόντου. Λειτουργεί για το σκοπό αυτό ιστορικό  και λαογραφικό μουσείο με την επωνυμία «Μουσείο του Ποντιακού Ελληνισμού».
ε. Συμμετέχει σε εκθέσεις και συνέδρια,  που διοργανώνονται  στην Ελλάδα  και στο Εξωτερικό, διατηρεί βιβλιοθήκη, μεριμνά για τη διάδοση του επιτελούμενου έργου της και την προβολή του, απονέμει τιμητικές διακρίσεις σε  πρόσωπα ή συλλογικά όργανα, τα οποία  συμβάλλουν στην προβολή της  ιστορίας και του πολιτισμού του ποντιανού Ελληνισμού, χορηγεί υποτροφίες σε αριστούχους φοιτητές για τη συνέχιση των σπουδών τους για την απόκτηση μεταπτυχιακών ή διδακτορικών διπλωμάτων  σχετιζομένων  πάντοτε με την ποντιακή εν γένει Γραμματεία.
    Και τέλος όλες  οι υπηρεσίες προς το κοινό κατά τις επισκέψεις  και ξεναγήσεις στο Μουσείο και στο Αναγνωστήριο της βιβλιοθήκης   προσφέρονται  δωρεάν.
    Από την ίδρυση της Επιτροπής ποντιακών Μελετών τη Διοίκησή της  άσκησαν με μεγάλη επιτυχία και  παραγωγή  σημαντικότατου πνευματικού και κοινωνικού  έργου οι  ακόλουθοι:
α. Ο Μητροπολίτης Τραπεζούντος Χρύσανθος, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών  και Πάσης Ελλάδος, προσωπικότητα  με διεθνή ακτινοβολία και αναγνώριση , με επίζηλη συγγραφική δράση, όπως το  ογκώδες έργο του «Η Εκκλησία της Τραπεζούντος»  ο οποίος υπήρξε  ο πρωτεργάτης της υλοποιήσης της  ιδέας   του Θεοφ. Θεοφυλάκτου για  ίδρυση της Ε.Π.Μ. και  πρώτος πρόεδρός της (1927-1949), αλλά και ο εισηγητής του ιερού Παλλαδίου των Ποντίων, του περ. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΝΤΟΥ».  Οικεία μια τέτοια  εισήγηση για  τον  Χρύσανθο, αφού  ήδη το 1916  ίδρυσε στην Τραπεζούντα το εβδομαδιαίο περιοδικό «Κομνηνοί», θέλοντας να καταστήσει την έδρα της Μητρόπολής του πνευματικότερη.
β. Ακολούθησε  ο Αρχιμανδρίτης Άνθιμος Παπαδόπουλος, Διευθυντής του  Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών (1949-1962), συγγραφέας άριστος με πλήθος μελετών ιστορικών, λαογραφικών και γλωσσολογικών, οι οποίες καλύπτουν μεγάλο αριθμό των σελίδων του περιοδικού Αρχείον Πόντου, αλλά και με τη συγγραφή  δύο κορυφαίων πονημάτων, όπως του Ιστορικού Λεξικού της Ποντικής Διαλέκτου και της  Γραμματικής της Ποντικής Διαλέκτου, πονήματα, τα οποία μέχρι σήμερα  αποτελούν άριστα βοηθήματα για τους ασχολούμενους με τα ποντιακά Γράμματα, αλλά και αξεπέραστα.
γ) Τον Άνθιμο Παπαδόπουλο διεδέχθη ο Οδυσσέας Λαμψίδης, διδάκτωρ της Φιλοσοφίας (1962-1989), κορυφαίος βυζαντινολόγος  και πολυγραφώτατος. Δάσκαλός μου στα ποντιακά για  πολλά χρόνια. Η μελέτη του δημοσιευμένου έργου του προκαλεί ίλιγγο για την έκτασή και την ποιότητά του, ενώ κινεί εύλογα τον θαυμασμό για την επιστημονική του δομή. Υπήρξε ο εμπνευστής, εμφυχωτής και θεμελιωτής» της  Στέγης Κειμηλίων του Ελληνισμού του Πόντου» στη Ν. Σμύρνη Αθηνών.
    Είχα την τύχη  ως νεαρός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών να γνωρίσω τον χαλκέντερο Οδυσσέα Λαμψίδη, που με καθοδήγησε με πατρική πνευματική στοργή στην ενασχόλησή μου με τα Ποντιακά Γράμματα και φιλοξένησε με πολλή αγάπη τις μελέτες μου στο κορυφαίο περιοδικό «Αρχείον  Πόντου» με διεθνή ακτινοβολία, αφού  αυτό  ανταλλάσσεται με  περισσότερα από είκοσι Ευρωπαϊκά  περιοδικά,  υψηλού πνευματικού κύρους, αποτελώντας ευσταλή κιβωτό για τη σύνθεση περισπούδαστων διατριβών. Στον Οδυσσέα Λαμψίδη οφείλω  πολλά. Και τον ευγνωμονώ. Ας είναι τούτη η λιτή αναφορά μου ευλαβικό μνημόσυνο  στην ανεξίτηλη μνήμη του δασκάλου μου στην πνευματική μου πορεία.
δ.  Τον  Οδυσσέα  Λαμψίδη  διαδέχθηκε ο Ισάακ Λαυρεντίδης, δικηγόρος, πολιτικός, για πολλές τετραετίες  βουλευτής και  πρόεδρος  της Βουλής των Ελλήνων  (1989-1990). Σημαντικός  οικονομικός αιμοδότης της Ε.Π.Μ. και δόκιμος συγγραφέας.
ε).  Μετά τον Ισαάκ Λαυρεντίδη  την προεδρία ανέλαβε ο κ. Δημήτριος Τομπαϊδης, γλωσσολόγος και  ομότιμος σήμερα καθηγητής του Α.Π.Θ.  (1990-2010) με σημαντικά δημοσιεύματα  γύρω από τη  διάλεκτο του Πόντου.
στ) Τη στιγμή αυτή στο τιμόνι της  Ε.Π.Μ. βρίσκεται ο κ. Χρίστος Γαλανίδης, τεχνοκράτης και οραματιστής , Πόντιος μέχρι το μεδούλι του, με τσέπες αφιλόξενες  στα  καβούρια. Με όνειρα και οράματα για νέες διαστάσεις στο έργο της λειτουργίας και προβολής της Ε.Π.Μ.
Από την ανάληψη της Διοίκησης της Ε.Π.Μ. από τον κ. Χρίστο  Γαλανίδη άρχισε να πνέει νέος άνεμος στην  Επιτροπή και  να παρατηρείται ένας  γοργός ρυθμός υλοποίησης των  προγραμματισμένων στόχων της. Όλα τούτα  λέγονται χωρίς τη διάθεση χαϊδέματος αυτιών, αλλά πειθαρχώντας μόνο στην  αναμφίλεκτη ρήση: «φίλος ο Πλάτων, φιλτάτη η αλήθεια», και με γνώση  εκ του σύνεγγυς  των όσων επιτελούνται εδώ και  μερικά χρόνια.  Το χρέος, το οποίο επωμίσθηκε  ο νέος πρόεδρος με το επίλεκτο Δ.Σ. είναι βαρύτατο. Διαδέχεται  ογκολίθους του πνεύματος. Πιστεύω όμως  ακράδαντα ότι συνεχίζει πορεία  ευσταλή, ανταξία του παρελθόντος, η οποία  θα δώσει μια νέα διάσταση στα Ποντιακά Γράμματα. Την προοιωνίζει  η στελέχωση  της Ε.Π.Μ. με  συνεργάτες υψηλού  επιστημονικού κύρους και προσφοράς.
    Και η νέα  αυτή διάσταση  διαφαίνεται ήδη με τη θέσπιση βραβείων, που θα αποτελέσουν κινητήριο μοχλό, αλλά και ευγενή κίνητρα  για  τους  νέους επιστήμονες, οι οποίοι θα ασχοληθούν με σοβαρότητα και υπευθυνότητα με τα Ποντιακά Γράμματα, αναβαθμίζοντας έτσι το επιστημονικό έργο της Ε.Π.Μ.,  αλλά και αποτελώντας γι’ αυτούς  βάθρο ανέλιξης  στο χώρο του  πνεύματος και της προβολής των Ποντιακών Γραμμάτων.
    Και τα θεσπισθέντα βραβεία είναι:
α. του από Τραπεζούντος Αρχιεπισκόπου  Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρυσάνθου για όσους δημοσιεύουν αξιόλογες επιστημονικές εργασίες σχετικές με τη θεολογική και εκκλησιαστική ιστορία του Πόντου.
β. του Αρχιμανδρίτη  Άνθιμου Παπαδόπουλου για όσους ασχολούνται με την έρευνα, μελέτη και δημοσίευση επιστημονικών γλωσσικών εργασιών σχετικών με την ποντιακή διάλεκτο.
γ. του Οδυσσέα Λαμψίδη για όσους ασχολούνται με την έρευνα, μελέτη και δημοσίευση επιστημονικών εργασιών σχετικών  με την ιστορία, λαογραφία  και τον πολιτισμό του Πόντου.
δ. Του Αποστόλου Σουμελίδη, γεωφυσικού επιστήμονα και  μεγάλου ευεργέτου της Ε.Π.Μ. για   πρόσωπα ή συλλογικά  όργανα, τα οποία  αναδεικνύουν με την πνευματική, κοινωνική  και πολιτιστική  τους δράση τα επιτεύγματα των Ελλήνων Ποντίων.
ε. Του Ισαάκ Λαυρεντίδη για όσους διαπρέπουν στην επιστήμη, στα γράμματα  και στις τέχνες.
Και δεν αρκέσθηκε  μόνο στη θέσπιση των πιο πάνω βραβείων το νέο Δ.Σ. της Ε.Π.Μ., αλλά προτίθεται σύντομα να προβεί  στις ακόλουθες πολύ σημαντικές  δράσεις:
α. Στην  ίδρυση Ανοιχτού Πανεπιστημίου, το  οποίο αρχικά θα λειτουργήσει ως διαδικτυακό Πανεπιστήμιο με τομείς τη Γλωσσολογία (διδασκαλία της ποντιακής διαλέκτου και στελέχωση διδασκόντων), την Ιστορία , τη Λαογραφία και  Λογοτεχνία, β. τη  Δημιουργία   ψηφιακού  μουσείου και γ. τη  συγκρότηση επιστημονικής ομάδας για καταγραφή ιστορικών, γλωσσολογικών και εθιμικών στοιχείων των Ελλήνων Ποντίων , που  ήρθαν από τις χώρες της πρώην  Σ. Ένωσης από το 1936-σήμερα.
    Και είναι εύλογο  ένας μη φιλοκυβερνητικός φορέας με δράση πολυσχιδή, αδιάλειπτη, επωφελή, ρηξικέλευθη , καινοτόμα, και με ιερό σεβασμό στις ρίζες  και υποθήκες και παρακαταθήκες όχι μόνο του αδικοξεριζωμένου Ελληνισμού του Πόντου, αλλά και συλλήβδην του Ελληνισμού, όπως είναι η Επιτροπή Ποντιακών  Μελετών, να   τύχει  όχι μόνο της αποδοχής αλλά και της γαλαντόμας και  υψηλής επιβράβευσης από το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα  της χώρας, την Κεφαλή της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, αλλά και άλλων επιλέκτων Φορέων.
    Ας δούμε λοιπόν επιγραμματικά, λόγω της ασφυκτικής πίεσης της ανελέητης κλεψύδρας του χρόνου, αυτές τις επίζηλες τιμητικές  διακρίσεις:
    Τα έτη 1932, 1937,1953,1979,1997 η Ακαδημία  Αθηνών βραβεύει  τόσο το περιοδικό Αρχείον Πόντου, όσο  και τους  παναξίους στυλοβάτες της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, όπως  τον  από  Τραπεζούντος Μητροπολίτη Χρύσανθο, πρώτο πρόεδρο της   Ε.Π.Μ., τον Αρχιμανδρίτη Α. Παπαδόπουλο, διάδοχο του  Χρυσάνθου στην Προεδρία, τον χαλκέντερο  και πολυγραφώτατο Οδυσσέα Λαμψίδη, τρίτο πρόεδρο της Ε.Π.Μ., την Ε.Π.Μ.  για την εβδομηντάχρονη δράση και προσφορά της προς διάσωση και διάδοση της πατρώας  κληρονομιάς.
    Το Μάρτιο του 1974 η Κεφαλή της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας,  βραβεύει τον αείμνηστο Πρόεδρο  της Ε.Π.Μ. Οδ. Λαμψίδη  και του απονέμει το  οφφίκιο του Άρχοντα Μεγάλου Ιερομνήμονος της  του  Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας.
    Έπονται οι βραβεύσεις των ακολούθων  πνευματικών  φορέων: Της Εταιρείας  προς ενίσχυση  των Ελληνικών Σπουδών στο Παρίσι, της Εστίας Ν. Σμύρνης, του Σωματείου Παναγία Σουμελά, του  Ροταριανού Ομίλου Αθηνών, της  Ομοσπονδίας  Ποντιακών Σωματείων Νότιας Ελλάδος, της Πολιτιστικής Ένωσης Ελληνίδων, του Σωματείου  Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτας, της  Ένωσης Ποντίων Μελισσίων, του Συνδέσμου Πολιτιστικών Συλλόγων Σιταγρών, της  δραστήριας  Μέριμνας Ποντίων Κυριών Δράμας, του Συλλόγου Ποντίων Φιλαδέλφειας –Χαλκηδόνας «Δημ. Υψηλάντης» κ.ά Φορέων.
    Ως τελευταία ενότητα της αναφοράς μου στην Ε.Π.Μ.  θα αποτελέσει η μνεία μου στο περιοδικό  «Αρχείον Πόντου», στο ιερό Παλλάδιο των Ποντίων Ελλήνων, στην αρραγή κιβωτό του θησαυρού της ιστορίας, της διαλέκτου και της  εθιμικής ζωής των αδικοξεριζωμένων παππούδων και γονέων μας. Μέχρι  σήμερα εξεδόθησαν  56  ογκώδεις τόμοι και 38 παραρτήματα , όπου  δημοσιεύθηκεν αξιόλογες  μελέτες, οι οποίες κατά τρόπο υπεύθυνο, εμπεριστατωμένο και  σύμφωνο με τις επιστημονικές  προδιαγραφές διασώθηκε πνευματικός πλούτος ανεκτίμητος, στον   οποίο αποτυπώνεται ανάγλυφα η διαχρονική Ελληνικότητα των προσφύγων Ελλήνων του Πόντου, οι οποίοι  αναμφίλεκτα δώσανε νέα πνοή  στη  μητέρα Ελλάδα. Η απαρίθμηση των αποθησαυρισθέντων  περισπούδαστων  κειμένων στους  56 τόμους και στα 38 παραρτήματα θα απήτει χρόνον πολύν. Όσοι όμως θέλουν  να λάβουν γνώση του περιεχομένου τους, μπορούν να ανατρέξουν  στο ειδικό έντυπο, το οποίο  φρονίμως ποιούσα εξέδωκε η Ε.Π.Μ. με τίτλο «Περιεχόμενα των τόμων του Α.Π. και των  Παραρτημάτων του». Στο εκδοτικό έργο της Ε.Π.Μ. συγκαταλέγονται  και άλλες  εκδόσεις,  δέκα τον αριθμό, ήτοι συνολικά 104 εκδόσεις.
    Ασφαλώς  το επίζηλο  και ογκώδες πνευματικό έργο της Ε.Π.Μ.  δεν θα είχε  αρθεί σε κορυφαίο  σταθμό των ποντιακών  Γραμμάτων και ευρύτερα των Ελληνικών, αν δεν είχε στηριχθεί τόσο στο ιδιωτικό, όσο  και στο κρατικό βαλάντιο.
    Η άτεγκτη μνήμη  επιβάλλει στο σημείο αυτό να  αναφερθούν τα ονόματα εκείνων, οι οποίοι μεγάλως  ευεργέτησαν  τα εκάστοτε Δ.Σ. της Ε.Π.Μ.  
    Αναφέρουμε λοιπόν ως τέτοιους τους: τον Απόστολο και την Κορίνα Σουμελίδου, τον Δαμιανό Αδαμίδη, τον Παναγιώτη Αργυρόπουλο, τη  Βουλή των Ελλήνων, το Χρ, Γαλανίδη, τον Ιορδάνογλου Δημοσθένη, τον Κων/δη  Σάββα, τον Λαζαρίδη Στυλιανό, τον  Παπαδόπουλο Κων/νο,  τον Περβανίδη Ιωάννη, την Παπαδοπούλου Αριάδνη, το Υπουργείο Οικονομικών , το ΥΠΕΠΘ, το Υπουργείο Εμπορίου, το Υπουργείο Εξωτερικών , τον Ανδρεάδη Θεόδωρο, τον εκδοτικό Οίκο Κυριακίδη, τον Λαμψίδη  Οδυσσέα, τον Τομπουλίδη Δημήτριο, τη ΦΑΓΕ , την Τράπεζα της Ελλάδος κ.ά.
    Η ανελέητη κλεψύδρα του χρόνου , δυστυχώς δεν μου παρέχει τα περιθώρια να μνημονεύσω  και άλλους. Ας είναι λοιπόν  η λακωνική  αυτή  αναφορά πενιχρό κερί στην  άληστη μνήμη τους .
    Το τελευταίο εκδοθέν πρόσφατα λεύκωμα  με την ευκαιρία  της συμπλήρωσης ενενήντα χρόνων από της ιδρύσεως της Ε.Π.Μ. αποτελεί όντως εκδοτικό επίτευγμα, αλλά και σε αδρές γραμμές  αποτύπωση της  καινοτόμας και ρηξικέλευθης πορείας της Ε.Π.Μ.
    Πρόκειται για  καλαίσθητη έκδοση μεγάλου σχήματος μέσα από τις  σελίδες της  οποίας  πληροφορείται  ο αναγνώστης και  μελετητής με ενάργεια όχι μόνο την επίζηλη  πορεία της  Ε.Π.Μ., αλλά  και κατάλογο μεγάλων  ευεργετών , οι  οποίοι στήριξαν  με τις  γαλαντόμες χορηγίες τους το έργο  τής Ε.Π.Μ., ιδιαίτερα σε καιρούς δυσχείμερους αλλά  και ισχνών   αγελάδων.
    Στο εκδοθέν λεύκωμα ο αναγνώστης παρακολουθεί όσα συγκινητικά  αναφέρει η κορυφή της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, η Α.Θ. Παναγιότης, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος  ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος κ.κ.  Ιερώνυμος κ.ά.
    Το λεύκωμα διανθίζεται με το ιστορικό της  ίδρυσης της Ε.Π.Μ., το 1ο  Δ.Σ. της  Ε.Π.Μ. , καθώς και τα Δ.Σ., που  ακολούθησαν μετά  το 1ο μέχρι και το σημερινό,  τις  τιμητικές διακρίσεις, κατάλογο των μεγάλων  ευεργετών, των ευεργετών και των δωρητών, το επιστημονικό έργο της ΕΠΜ,  το οποίο αποτυπώνουν  πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, όπως   οι κ.κ. Βαρβούνης, Σαββίδης, Καραποτόσογλου, Ερμόπουλος εκπαιδευτικοί της Μ.Ε., όπως η Ελ. Γαλανίδου –Μπαλφούσια, η Γ. Χαριτίδου, η Λ. Καλπίδου, οι εκδηλώσεις της Ε.Π.Μ. (ημερίδες και τιμητικές εκδηλώσεις), η απονομή  των θεσπισθέντων βραβείων, η διοργάνωση του Διεθνούς Επιστημονικού  Συμποσίου με θέμα: «Ο Εύξεινος Πόντος την εποχή της  ρωμαϊκής  κυριαρχίας».
    Ασφαλώς    θα ήταν άδικο αν έλειπε από το λεύκωμα και ο έντονος προβληματισμός για το μέλλον των Ποντιακών Σπουδών και ο ρόλος  της Ε.Π.Μ.  Το αποτυπώνουν οι : Γιασμίνα Μωυσίδου, Ηλίας Πετρόπουλος, Κυριάκος Χατζηκυριακίδης, Ευριπίδης Γεωργανόπουλος, Θεοδόσης Κυριακίδης, Ιω. Χατζηελευθερίου.
    Δε λείπει ασφαλώς από το λεύκωμα και  το Επίμετρο και το Παράρτημα, όπου παρατίθενται το καταστατικό της  Ε.Π.Μ. ,  ο κανονισμός της βιβλιοθήκης και του Αρχείου, η χρήση του Αρχείου, η καθιέρωση και η απονομή βραβείων  και τέλος τα περιεχόμενα των 56 τόμων και των 38 Παραρτημάτων, ενώ ως κατακλείδα  παρατίθεται  κατάλογος  των10  αυτοτελών εκδόσεών της.
    Προτού  κλείσω την αναφορά μου στο έργο της Ε.Π.Μ. θα ήθελα  να προβώ  στην ονομαστική παράθεση  πολλών  από   εκείνους, που   εκόσμησαν με τη γραφίδα τους  τους τόμους και τα Παραρτήματα του Αρχείου Πόντου: Χρύσανθος  Φιλιππίδης, Άνθιμος Παπαδόπουλος, Γεώργιος Σουμελίδης, Γεώργιος  Χατζιδάκις, Ελευθέριος Κούσης, Δημήτριος Οικονομίδης, Δημ. Κουτσογιαννόπουλος, Ιω. Βαλαβάνης, Γεώργ. Κανδηλάπτης, Στ. Αθανασιάδης Κων/νος Αλεξιάδης, Ευφροσύνη Σιδηροπούλου , Dawkins, Γερβ. Σαρασίτης, Χρυσ. Μυρίδης, Δέσπ. Φωστηροπούλου, Π. Μελανοφρύδης, Θεμιστ. Παστιάδης, Κωνστάντιος Χιόνης, Δ.Παπαδόπουλος, Βαμβακίδης Ιορδάνης, Νικ. Βέης , Αγαθάγγελος, Φωστηρόπουλος, Αγαθάγγελος  Τσαούσης, Χρυσ. Μυρίδης , Φιλ. Κτενίδης, Ξενοφών Άκογλου, , Μιλτ. Νυμφόπουλος , Σάββ. Ιωαννίδης , Ιω, Παρχαρίδης, Γ. Σπυριδάκης, Κατ. Κακούρη, Οδ. Λαμψίδης, Κων. Ρωμαίος, Ελπινίκη Σταμούλη, Δ.  Λαζαρίδης  Ιορδ.  Χατζηλιάδης, Δικαίος Βαγιακάκος. Γ. Χατζόπουλος, Σ. Λιανίδης, Παν. Μακρίδης, Ισαάκ Λαυρεντίδης, Γ. Ζερζελιδης, Αθ. Ασιατίδης, Χρ. Σαμουηλίδης, Έλσα Γαλανίδου. Χρ. Ανδρεάδης, Παν. Τανιμανίδης, Γεώργ. Φωτιάδης, Σ. Παπαδόπουλος, Βάλτερ Πούχνερ, Θεοχ. Προβατάκης, Δημ. Τομπαϊδης, Αλέξης Σαββίδης, Θαν. Φωτιάδης, Σωφρ. Χατζησαββίδης, Παν. Ηλιάδης, Χριστόφ. Χαραλαμπάκης , Απόστολος. Καρπόζηλος, Μιχ. Σετάτος, Κων/νος Χατζηκυριακίδης, Βλάσ. Αγτζίδης,   Χριστ. Χριστοφορίδης.
    Μη θέλοντας να κάνω κατάχρηση του χώρου και του χρόνου φιλοξενίας , θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες προς τις  εκάστοτε  Διοικήσεις της Ε.Π.Μ. για τη στήριξή τους και τη φιλοξενία τους την  τιμητική στις σελίδες του περισπούδαστου  περιοδικού  «ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΝΤΟΥ» και να ευχηθώ ολοκάρδια να συνεχίσει   στητή και  ολόρθη την πορεία  της η Ε.Π.Μ. στο διάβα του χρόνου.
    Κυρίες  και Κύριοι, η ανελέητη  κλεψύδρα  του χρόνου μου συνιστά να παύσω να κάνω κατάχρηση της υπομονής σας. Συγχωρήσατε μου τη μακρηγορία. Και λόγω καταγωγής, αλλά και χρέους προς την ιερά πνευματική κιβωτό, η οποία με φιλοξενεί από τη νεότατά μου,  έκανα κατάχρηση της υπομονής σας. Πενήντα χρόνια τώρα μετέχω ως τακτικό Μέλος στην ιερουργία της Ε.Π.Μ. Θεώρησα λοιπόν χρέος μου με τη σημερινή παρουσία  στην πόλη μας   της  επίλεκτης  ηγεσίας της να εκπληρώσω μερίδιο της ευγνωμοσύνης μου προς αυτήν με την ευχή να    βαδίζει  στητή και ολόρθη στον καύσωνα της πνευματικής ερήμου της εποχής  μας,  οδηγώντας μας  στην πνευματική  όαση για δροσιά και σίτιση  στο πνευματικό  πρυτανείο της  ψυχής μας, την οποία, δυστυχώς, αφυδατώσαμε σχεδόν από τις αρετές εκείνες που πρέπει να την  κοσμούν. Ειλικρινά δεν έχω λόγια να σας ευχαριστήσω για την υπομονή,  που επιδείξατε στη μακρηγορία μου, όμως  τόσο αναγκαία, αφού ο λόγος  του Αποστόλου  των Εθνών Παύλου «τη Διακονία σου πληροφόρησον» εξακολουθεί  να πορεύεται ανεξίτηλος.