Ξεφυλλίζοντας στην Παπαχαραλάμπειο Βιβλιοθήκη της Ναυπάκτου την αθηναϊκή εφημερίδα του 19ου αιώνα, ΑΙΩΝ, διεπίστωσα ότι το στυλ, το ύφος και το επίπεδο των συζητήσεων της Ελληνικής Βουλής, ακόμα και το θλιβερό συμπέρασμα, εις το οποίο κατέληξε ένας ένθερμος Γάλλος φιλέλληνας το 1869, εξακολουθούν, 150 χρόναι μετά, να ισχύουν...
Ετσι γράφει ο “ΑΙΩΝ” της 8.12.1869:
Φιλέλλην εκ Παρισίων διακεκριμένος, ο Alfred Boussy έγραφεν εσχάτως εις φίλον του εν Αθήναις τα επόμενα
«Λυπούμενος ανέγνων τας συζητήσεις της Ελληνικής Βουλής. Αι συζητήσεις αύται οιονεί δικαιούσι την Τουρκίαν εις όσα περί ληστείας εν Ελλάδι γράφει.
Τόσο δε μάλλον θλιβόμενος ανέγνων τας συζητήσεις ταύτας, όσω πάντες οι βιομήχανοι προς ους εδυνήθην να ομιλήσω περί της Ελλάδος, πάντοτε κατά το μάλλον ή ήττον μοι αντέταξαν την ληστείαν, ως το πρώτιστον των κωλυμάτων προς έναρξιν επιχειρήσεως τινος εν Ελλάδι. Τα κόμματα υμών κάλλιον ήθελον πράξει, εάν άλλο πεδίον προς συγκρότησιν μάχης, εξέλεγον και εάν μη τα πλευρά της Ελλάδος γυμνά παρείχον εις τους κατηγόρους αυτής.
Ενθυμούμαι ότι, κατά την μεσοβασιλείαν, ο κ. Βούλγαρης ρητώς κατηγορήθη, ότι, ως συννενοηθείς μετά τινος ληστρικής συμμορίας. Ο κ. Αμπού ουδέν χειρότερον έγραψε εν τω Βασιλεί των Ορέων. Συμπεραίνομεν, ότι οι Ελληνες εισίν οι πρώτοι εργάται των κατ’ αυτών συκοφαντιών».
5-3-2018
Η πρώτη δημοσιευόμενη «είδηση» αναφέρεται στον θρυλικό Ηπειρώτη οπλαρχηγό Χατζιμιχάλη Νταλιάνη (1775 – Μάιος 1828), με πλούσια δράση στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821.
Κατά την «είδηση» φέρεται γεννηθείς στο Αργυρόκαστρο, ενώ εγεννήθη στο Δελβινάκι το 1775 και όχι το 1782. Καπνέμπορος στη Μικρά Ασία, Συρία και Κύπρο. Πέρασε στην αθανασία όταν με 600 περίπου μαχητές, οι περισσότεροι των οποίων ήσαν Ηπειρώτες, υπερασπίστηκε μέχρι θανάτου το Φραγκοκάστελλο στην επαναστατημένη Κρήτη, από τους 8.000 Τούρκους του Μουσταφά Πασά. Οι πλείστοι των εγκλείστων σκοτώθηκαν και κάθε χρόνο, τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου, στο λυκαυγές των ημερών αυτών, οι σκιές των νεκρών μαχητών περιίπτανται μ’ ένα τρόπο μεταφυγικό, στην περιοχή του Κάστρου. Είναι οι θρυλικοί Δροσουλίτες, όπως τους ονομάζει ο κρητικός λαός. (Βλέπε, μηνιαίο περιοδικό «ΙΣΤΟΡΙΑ» τ. Ιουνίου 1995 «ΔΡΟΣΟΥΛΙΤΕΣ • ένα παράξενο μα και ανεξήγητο φυσικό φαινόμενο» Φίλιππος Φίλιππας).
Σε μεταγενέστερη «είδηση» γίνεται αναφορά στους ευεργέτες της Αρχαιολογικής Εταιρείας, εις τους οποίους περιλαμβάνονται και Ηπειρώτες. Η Αρχαιολογική Εταιρεία ιδρύθηκε το 1937 από τον Κοζανίτη Βαρώνο της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας Κων/νο Μπέλιο (1772-1838). Σημαντική υπήρξε και η συμβολή του Κυριάκου Πιττάκη (1798-1863).
Παρελαύνουν επίσης στις δημοσιευόμενες «ειδήσεις» ο ένθερμος φιλέλληνας Γάλλος πολιτικός Λέων Γαμβέττας. Ένας Καλλαρίτης, που πεθαίνει στο Μεσολόγγι του 1830, καθώς και η παραχώρηση της Κύπρου στην Βρετανική αυτοκρατορία το 1878. Επίσης η Βουλγαρική Εξαρχία, διαταράσσει την εκκλησιαστική ευταξία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κων/πόλεως. Τέλος, τρεις δαιμόνιοι Κεφαλλονίτες της διασποράς, ένας Κοχανίτης θηριοδαμαστής στο Λονδίνο, ένας Έλληνας λόγιος στο Παρίσι και ο θάνατος του ίλαρχου Κώστα Τζαβέλα στα βουνά της Αλβανίας το 1940.
Αναλυτικότερα:
Γενική Εφημερίς της Ελλάδος 20-6-1828. Ο Χατζή Μιχάλης Ταλιάνος εγεννήθη εις Αργυρόκαστρον της Ηπείρου το 1782 έτος. Ο ιδιωτικός του βίος υπήρξε τίμιος. Εχρημάτισεν πραγματευτής, εμπορεύετο… την μονοπωλίαν του ταβάκου κατά την Κοίλην Συρίαν, Μικράν Ασίαν και Κύπρον […] Μανθάνων δε τα κατορθώματα των Ελλήνων… επρομηθεύθη ικανά τουφέκια… αφού έδωκε τα τουφέκια αυτά εις την Κυβέρνησιν, απεφάσισε δι’ ιδίων εξόδων του να διέλθη το του πολέμου στάδιον. […] εις το συσταθέν ούτω ιππικόν διωρίσθη ο Χατζή Μιχάλης αρχηγός, υπό την ονομασίαν Αρχηγός του ατάκτου Ιππικού. […] Διορίσθη παρά του Κρητικού Συμβουλίου αρχηγός του βοηθητικού σώματος, μετέβη τέλος εις Σφακιά, όπου υποφέρων παντοειδείς ελλείψεις, ενεκρατέρησεν όμως με αξιοθαύμαστον σταθερότητα τέσσερας σχεδόν μήνας. […] Ο Χατζή Μιχάλης ήτον ανδρείος, πιστός, τιμιώτατος, σταθερός και εις άκρον φιλόπατρις. Ήρως Χρηστέ, χαίρε!
Γενική Εφημερίς της Ελλάδος 11-6-1830. Βόστον, την 15 Ιανουαρίου 1830. Φίλαι, […] υποσημείωσις. Το άνωθεν γράμμα εγράφη ύστερον, αφού εδιάβασεν ο αιδέσιμος Κύριος Άντερσον ένα γράμμα από μίαν γυναίκα της επιτροπής του σχολείου διευθυνομένου εις τας γυναίκας της Αμερικής εις μίαν ετήσιον συνέλευσιν της αποστολικής Εταιρείας των γυναικών εις την εκκλησίαν της Ενώσεως εις το Βόστον. Αφού ανεγνώσθη το γράμμα, η Εταιρεία εψήφισεν ομοθυμαδόν το να διευθυνθή εις την Επιτροπήν την Ελληνικήν ένα γράμμα διά μέσου της γραμματίσης Κυρίας Μαρίας Άννης Κόδμαν. Η Πρόεδρος Δ. Γρήν (Μετάφρασις υπό Ι. Κίγγ).
ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 24-12-1830. ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. Επειδή ο κ. Χρήστος Καλογεώργου από Καλαρίτας προβεβηκυίας ηλικίας κυριευθείς από δύο αποπληξίας…, το Δικαστήριον… εδιώρισεν… επ’ αυτού, της ενταύθα περιουσίας του, και των υποθέσεών του κηδεμόνα τον κ. Σταμούλην Μαυρομμάτην, μη ευρισκομένου ενταύθα ουδενός εκ των συγγενών του. […]. Εν Μεσολογγίω, την 8-12-1830. Ο Πρόεδρος Χ. ΚΡΑΣΗΣ. Ο Γραμματεύς Β. Χρυσοβέργης.
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ, 1-7-1878. -Παρίσιοι, 29/11 Ιουλίου. Επιτροπή της ενταύθα ελληνικής παροικίας επεσκέψατο χθες τον κ. Γαμβέτταν. Ο καθηγητής κ. Παπαρρηγόπουλος λαβών τον λόγον ηυχαρίστησε τον κ. Γαμβέτταν δια την ανδρικήν αγωγήν μεθ’ ής υπεστήριξε τα ελληνικά συμφέροντα. Ο κ. Γαμβέττας απήντησεν εκφράζων την ελπίδα ότι το έργον του συνεδρίου θα συμπληρωθή και ανεμνήσθη ευγλώττως του ενδόξου παρελθόντος της Ελλάδος, της μητρός και εστίας πάντων των ανωτέρω πολιτισμών.
-Κωνσταντινούπολις, 30/12 Ιουλίου. Η εις την Αγγλίαν παραχώρησις της Κύπρου εγένετο αντι χρηματικής αποζημιώσεως, ης το ποσόν είναι άγνωστον. –Επικουρικά στρατεύματα απεστάλησαν εις Κρήτην. –Υπάλληλοι της Κυβερνήσεως ουλεμάδες και σοφτάδες χθες εις ταις οικίαις των, εν αις συνήρχοντο κρυφίως. –Υποπτεύονται ότι συνωμοσία τις κατά της ζωής του Σουλτάνου εβυσσοδομείτο.
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΠΟ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1881 ΜΕΧΡΙ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1882 ΕΥΕΡΓΕΤΑΙ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ. Βασιλεύς Όθων, το Εθνικόν Πανεπιστήμιον, η Επιτροπή των Φιλαρχαίων, ο Δήμος Αθηναίων, ο Δήμος Πειραιέων, ο Δήμος Ερμουπολιτών Σύρου, Κωντ. Ιωνίδης, Duc de Luynes, Δημ. Μπερναρδάκης, Απόστ. Αρσάκης, Αλεξ. Στουρνάρης, Σίμων Γ. Σίνας, Ιω. Ρώμας, Ιω. Χ. Πέτρος, Κωνστ. Γρ. Σούτσος, Ιω. Κοντογιαννάκης, Ανδρ. Συγγρός, Κύριλλος Ιεροσολύμων, Κύριλλος Πατρών, Ιω. Λαδόπουλος, Hilar Roux, Οδυσ. και Μενέλαος Νεγροπόντε, Heinr. Schlimann, Ιερων. Βαλιέρης, Στεφ. Ζαφειρόπουλος, Χρηστ. Ζωγράφος, Α. Ηφαιστίδης, Φίλιππος Ιωάννου, Γ. Αλ. Μαυροκορδάτος.
ΕΘΝΙΚΟΝ ΠΝΕΥΜΑ 9-1-1873. Εν Ρουστσουκίω την παραμονήν των Χριστουγέννων διαδραματισθέντων σκηναί δυσάρεστοι μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων. Αιτία τούτων ην η απόφασις ανιδρύσεως ναΐσκου υπό των Ελλήνων εις μνήμην του Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, […] Ενώ δε κατεδίκαζε ο διοικητής τους Έλληνας, αφίκετο τηλεγράφημα εκ Κων/πόλεως, διατάσσον, ίνα εκ νέου ανοιχθή το ελληνικόν παρεκκλήσιον. […]
-Εκ Μεσσηνίας ελήφθη το εξής τηλεγράφημα. Αλέξανδρον Κουμουνδούρον, Αθήνας. Μεταβατικά αποσπά-
σματα διαπράττουσιν εγκλήματα, Οιχαλία, Ιθώμη, ενώ φυγόδικοι φίλων Κυβερνήσεως μένουσιν ακαταδίωκτοι. Κατάστασις ανυπόφορος.
ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ, 15-5-1908. Ο εν Παρισίοις διαμένων έλλην λόγιος κ. Αριστείδης Παρθένης, γνωστός εις τον φιλολογικόν και δημοσιογραφικόν κόσμον με το ψευδώνυμον Ary – Rene d’ Yvermt ετιμήθη υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως με τον Σταυρόν του Σωτήρος.
«Ο ΤΥΠΟΣ», 24-10-1937. Οι τρεις αδελφοί Ορφανού, κάνοντας τον γύρο του κόσμου ξεκινούν από την Κεφαλληνία, φθάνουν στην Ρουμανία, και καταλήγουν στο Χαρτούμ. Ένας Ιταλός λεγόμενος Τζούλιο τους προτρέπει να πάνε στη Μοζαμβίκη. Για να τους πείσει τους διηγείται πως με έναν φίλο του, Ρομπέρτο ονόματι, βρήκαν θησαυρό. Ο Ρομπέρτο όμως παίρνει ύπουλα τον θησαυρό και εξαφανίζεται. Εν τέλει ο Τζούλιο τον συναντά στην Καλκούτα, μέσα σ’ ένα παπόρι, που επρόκειτο να φύγη για την Ευρώπη. Εκεί ο Ρομπέρτο δίνει στον Τζούλιο τετρακόσιες λίρες για να φύγη για την Ιάβα. […] ΕΓΓΡΑΦΗ ΕΠΙ ΤΗ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ (Ορφανού).
ΕΚΛΟΓΗ, Ιούνιος 1947. Ανάμεσα σε τόσο χιούμορ, ομορφιά και διασκέδαση των παραστάσεων του Ιπποδρομίου «Μπέρταμ Μίλλς» (Λονδίνου) τίποτε δεν παραβγαίνει στον Νικολάι, τον θηριοδαμαστή Νικολάι. Είναι ο Νικόλαος Φρεφονίδης, και είναι Έλληνας από την Κοζάνη. Ο πατέρας του είταν έμπορος και όταν ο Νικολάι είταν μικρός, η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Ρωσία. […]
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΥ  ΠΟΛΕΜΟΥ
Αλεξ. Εδιπίδου, αντ/γου
 Ε.Α. 1959
Ο ίλαρχος Κώστας Τζαβέλλας, υιός του εκ Ναυπάκτου αντιστρατήγου εν π.δ. Λάμπρου Τζαβέλλα, εφονεύθη εις την μάχην της Λυσίτσας (Πρεμετής) την 14.15’ ώραν της 2 Δεκεμβρίου 1940, καταλαβών τον αντικειμενικόν σκοπόν (ύψωμα Άγιος αθανάσιος), τρωθείς εις το στήθος διά δύο ριπών πολυβόλου. Προήχθη επ’ ανδραγαθία και ετιμήθη με το χρυσούν αριστείον ανδρείας. Ετάφη εις το χωρίον Πενταλόνια, προ της Πρεμετής.