Τα χρήματα μπορούν να μοιάζουν σχεδόν με οτιδήποτε. Στην αρχαία Κίνα, τα χάλκινα μαχαίρια κυκλοφορούσαν ως μέσο πληρωμής. Κατά τη διάρκεια της Υφεσης, οι Καλιφορνέζοι χρησιμοποιούσαν κοχύλια αντί για μετρητά. Το 1970, οι Ιρλανδοί καταναλωτές αναγκάστηκαν, λόγω μιας τραπεζικής απεργίας, να αρκεστούν σε υποσχετικές σε χαρτί υγείας. Οπως το έθεσε ο οικονομολόγος Χάιμαν Μίνσκι: «Ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει χρήματα, το πρόβλημα είναι στο πώς θα γίνουν αποδεκτά».
Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει σύντομα να αποφασίσουν σχετικά με τη νέα εμφάνιση του ευρώ, αναφέρει ο Economist. Μια έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η οποία ολοκληρώθηκε στα τέλη Αυγούστου, ζήτησε από τους ερωτηθέντες να επιλέξουν μεταξύ επτά θεμάτων, που ποικίλλουν από «χέρια: μαζί χτίζουμε την Ευρώπη» έως «ποτάμια, το νερό της ζωής στην Ευρώπη» και «η Ευρώπη μας, εμείς οι ίδιοι». Τώρα θα ακολουθήσει διαγωνισμός σχεδιασμού και τα καινούργια ευρώ θα προκύψουν από τα ταμειακά μηχανήματα το 2026.
Οι οικονομολόγοι βλέπουν το χρήμα ως ουδέτερο μέσο συναλλαγής, αλλά οι εικόνες στα χαρτονομίσματα είναι μερικά από τα πιο αναπαραγμένα σχέδια στον κόσμο. Για τις κυβερνήσεις, είναι μια ευκαιρία να βάλουν την προπαγάνδα στις τσέπες και να μεταδώσουν μια συγκεκριμένη ιδέα για το κράτος, τονίζει ο Economist. Τα πουλιά, ένα άλλο πιθανό θέμα, θα συμβόλιζε την «ελευθερία μετακίνησης», λέει η ΕΚΤ, ενώ παράλληλα θα γιόρταζε την οδηγία της Ε.Ε. για τα πτηνά, η οποία προστατεύει τη φύση. Μια τέτοια ρόδινη εικόνα της ευρωπαϊκής συνεργασίας έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα μηνύματα που στάλθηκαν πριν από έναν αιώνα: το γερμανικό χαρτονόμισμα των 10.000 μάρκων, που εισήχθη στην αγορά το 1922, απεικόνιζε μεταξύ άλλων έναν βρικόλακα, που εκπροσωπούσε τη Γαλλία και ρουφούσε έναν Γερμανό εργάτη.
Το να βάζεις νεκρούς προέδρους στα χρήματα, όπως κάνει η Αμερική, ή μονάρχες όπως η Βρετανία, είναι μια λιγότερο ελκυστική επιλογή στην Ευρώπη. Μία ένωση που περιλαμβάνει άνω των 20 χωρών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για τις οποίες επινοήθηκε ο όρος «εθνικισμός», είναι απίθανο να ικανοποιηθεί με την εστίαση στους ηγέτες μιας χώρας, ακόμη και σε αυτούς που έχουν πεθάνει εδώ και καιρό. Η τοποθέτηση διάσημων καλλιτεχνών, μια αμφισβητούμενη εναλλακτική, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα καταλήξει σε διαφωνία για το ποιας χώρας ιδιοφυΐα αξίζει το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ, ποιας θα καταλήξει σε αυτό των 5 ευρώ και ποιας θα μείνει στην Ιστορία… «απλώς» γι’ αυτό που ήταν.
Η ΕΚΤ κατόρθωσε προηγουμένως να εκτρέψει αυτά τα διλήμματα χρησιμοποιώντας φανταστικές γέφυρες. Αυτές παρουσίαζαν τα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά στυλ της ηπείρου (μπαρόκ, νεοκλασικά και ούτω καθεξής) χωρίς να ευνοούν τα μνημεία κάποιας χώρας. Ωστόσο η πόλη Spijkenisse, στην Ολλανδία, χάλασε τα πράγματα. Το προάστιο του Ρότερνταμ μετέτρεψε τις εικόνες σε πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας βαμμένο σκυρόδεμα για να ταιριάζει με το χρώμα των χαρτονομισμάτων.
Οποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα, τα μετρητά βαδίζουν προς τον δρόμο της αχρησίας. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, χρησιμοποιήθηκαν μόλις για το 59% των συναλλαγών σε ευρώ πέρυσι, από 72% πριν από τρία χρόνια. Για πολλούς Ευρωπαίους, ειδικά τους νεότερους, τα χρήματα δεν μοιάζουν πλέον με χαρτί ή κέρματα, αλλά με ό,τι κι αν εμφανίζει μια οθόνη smartphone. Τελικά, λοιπόν, η νέα εμφάνιση του ευρώ θα αποφασιστεί περισσότερο από γραφίστες στη Silicon Valley παρά από κεντρικούς τραπεζίτες στη Φρανκφούρτη.
