Κύτταρο κάποτε οικονομικής και διαχειριστικής αυτοτέλειας-αυτονομίας- αυτοδυναμίας -αυτενέργειας, ως «Καποδιστριακή », η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση ( κυριολεξία του όρου : Αυτοδιοίκηση), αποτελεί σήμερα, ως «Καλλικρατική» πλέον Περιφερειακή Ενότητα, τουλάχιστον όσον αφορά στην τουριστική προβολή, απλή εντολοδόχο του Μητροπολιτικού Κέντρου, της Θεσσαλονίκης, έδρας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Χωρίς να θίγεται η ουσία και η αναγκαιότητα του ήδη «ενήλικα Καλλικράτη» (πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα, δυσκαμψίες, αγκυλώσεις κλπ, κλπ), κρίνοντας μόνο από το αποτέλεσμα της συντελούμενης κεντρογενούς ενιαίας τουριστικής προβολής, που είναι και το θέμα των σχολίων του παρόντος, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η κεφαλαιοποίηση της δυνατότητας εξακτίνωσης του τουριστικού οφέλους στην περιφέρεια της Περιφέρειας, δηλαδή στους «αναπτυσσόμενους» και όχι στους ήδη «ανεπτυγμένους» τουριστικούς προορισμούς , είναι μη ορατή.
Εν ονόματι λοιπόν της ενιαίας προβολής για όλη την Περιφέρεια ( επτά-7- γεωγραφικοί νομοί, επτά-7- Διοικητικές Περιφερειακές Ενότητες), τα προσδοκώμενα οφέλη για την περιοχή μας όχι μόνο δεν άπτονται , αλλά ούτε καν εφάπτονται στις επενδεδυμένες ελπίδες της στην τουριστική ανάπτυξή της.
Αιτία ;
Το διαφορετικό «τουριστικό ανάγλυφο» της κάθε περιοχής, η διαφορετικότητα ή η ιδιαιτερότητα του μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης μιας εκάστης και ως εκ τούτου οι διαφορετικές απαιτήσεις-αναζητήσεις-ανησυχίες προβολής της κάθε περιοχής, η διαφορετική ένταση-έκταση-βαθμός της επιζητούμενης προβολής των αναπτυσσόμενων, έναντι των ανεπτυγμένων, τουριστικά Ενοτήτων και τα διαφορετικά «κοινά-αγορές» αναζήτησης- προσέλκυσης, καθιστούν δύσκολη, έως προβληματική, τη δυνατότητα της ενιαίας προβολής να ανταποκριθεί στο ρόλο της.
Έτσι λοιπόν η οποιαδήποτε έκφραση ή έκφανση της ως άνω προβολής ( εκθέσεις τουρισμού, διαφημιστικές καταχωρήσεις σε έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, έντυπες εκδόσεις προωθητικού υλικού κλπ), δεν είναι δυνατόν να ικανοποιήσει όλες τις περιοχές, αφού η μέχρι προ Καλλικράτη διακριτή προβολή του κάθε νομού- τόπου χωριστά, μετατρέπεται σε μία «θολή ενιαία προβολή», όπου ο εν δυνάμει ενδιαφερόμενος θα πρέπει να ψάξει να βρει αυτό που θέλει σε μία έντυπη ή ηλεκτρονική έκδοση. Αυτό το βιώνουν και οι τοπικοί φορείς του τουρισμού, με αποτέλεσμα να απαξιώνεται ο ρόλος της Περιφερειακής Ενότητας απέναντί τους.
Για περιοχές, που ήδη προ πολλού έχουν πάρει το δρόμο τους στην τουριστική ανάπτυξη, όπως Χαλκιδική, Πιερία, Θες/νίκη, το κακό είναι μικρό. Για τις λοιπές όμως «υπό ανάπτυξη» Ενότητες υπάρχει πρόβλημα. Εάν δε δοθούν στις ΠΕ «ανάσες» αυτονομίας, συνοδευόμενες και από ικανούς πόρους, ώστε παράλληλα με την ενιαία προβολή της Περιφέρειας, να υπάρξει η δυνατότητα ανάδειξης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων μιας εκάστης , το πρόβλημα-έλλειμμα προβολής θα διαιωνίζεται
Σε .όλα αυτά να προστεθεί η οικονομική δυσανεξία του Κράτους και ο εξ αυτής στραγγαλισμός των πόρων της Περιφέρειας.
Το αποτέλεσμα είναι, σ΄ όλα αυτά τα «Καλλικρατικά χρόνια» , που συνέπεσαν και με τα χρόνια της κρίσης, να μην υπάρχει ένα απτό-μετρήσιμο αποτέλεσμα στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής μας. Η αξιοποίηση των διαφόρων Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ( Leader, Interreg κλπ) με ορθολογικό τρόπο, θα μπορούσε να συνδράμει αποφασιστικά στην όλη προσπάθεια.
Ακόμη, δεν είναι δυνατόν να μην αναφερθούν οι δυσχέρειες της νέας Διοικητικής Δομής (Καλλικράτης), που απορρέουν από την απόσταση που χωρίζει την Ενότητα από το Κέντρο των αποφάσεων, τη Θες/νίκη, αφού σε καθημερινή σχεδόν βάση απαιτείται η μετάβαση Υπηρεσιακών και Αιρετών στο Κέντρο, είτε για συμμετοχή στα Όργανα, είτε για συμμετοχή σε Επιτροπές, είτε για απόσπαση υπογραφών, αφού πλείστα όσα έγγραφα απαιτούν την υπογραφή «της Θες/νίκης», με ότι αυτό συνεπάγεται σε απώλεια εργατοωρών, σε δαπάνη, σε χρονοτριβή.
Είναι αναγκαίο, επανερχόμενος στο θέμα, να γίνουν κάποιες επισημάνσεις:
α) Ο νομός μας είναι πλούσιος σε φυσικά, πολιτισμικά, ιστορικά στοιχεία, σε υποδομές και ξενοδοχειακό δίκτυο, με αρκετά, τολμώ να πω, συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας μας, αποτελώντας, αν θέλετε , μία μικρογραφία του τουριστικού προϊόντος της. Υπ΄αυτή την έννοια μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει τελικό προορισμό για τους έχοντες αναζητήσεις-ανησυχίες στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού.
β) Στις εισερχόμενες (incoming) τουριστικές ροές, σε αντίθεση με τον εσωτερικό τουρισμό, δεν παρατηρείται, λόγω κρίσης, κάμψη. Αυτές όμως, αν εξαιρέσουμε τον υδροβιότοπο της Κερκίνης, περιορίζονται κυρίως, χωρίς να αποκλείονται οι εξαιρέσεις, στον ημερήσιο-διερχόμενο τουρισμό.
γ) Το αυτοκινητοδρόμιο των Σερρών , το μοναδικό στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια, συγκρίσιμο με πολλά της Ευρώπης, αποτελεί σημαντικό οικονομικό πόρο για την τοπική οικονομία , όντας πόλος έλξης για τους λάτρεις του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
δ) Η διοργάνωση αθλητικών events ( πανελλήνια και όχι μόνο πρωταθλήματα στο στίβο, στον υγρό στίβο, στο badminton κλπ), δίνουν κάποιες «ανάσες» επισκεψιμότητας στην περιοχή μας.
ε) Λείπει το μεγάλο πολιτιστικό γεγονός από την πόλη-νομό μας, όπως αίφνης «Οι γιορτές παλιάς πόλης» στην Ξάνθη, «Η Ονειρούπολη» και το «Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους» στη Δράμα κλπ
στ) Έχουμε ικανοποιητική ξενοδοχειακή υποδομή στην περιοχή μας, η οποία μπορεί να καλύψει και συνεδριακές ανάγκες.
ζ) Απέχουμε μία (1) ώρα από το αεροδρόμιο «Μακεδονία».
η) Αποτελεί ο νομός μας την «οδική είσοδο» από τα Βαλκάνια και όχι μόνο
θ) Ο Τύμβος Καστά στην Αμφίπολη, με ό,τι έφερε στο φως μέχρι τώρα και πρόκειται, όπως φαίνεται, να φέρει στο μέλλον η αρχαιολογική σκαπάνη, πέραν της τεράστιας αρχαιολογικής αξίας των ευρημάτων του, που τον καθιστούν οικουμενικό μνημείο, δύναται να αποτελέσει καθοριστικό εργαλείο τουριστικής ανάπτυξης της εγγύς , αλλά και ευρύτερης περιοχής.
ι) Προς την αναπτυξιακή κατεύθυνση είναι η ιδέα σύστασης ενός «Οργανισμού Διοργάνωσης Εκθέσεων» στην πόλη μας, με τη δημιουργία των κατάλληλων χωροταξικών- κτιριακών-διοικητικών δομών. Η φιλοξενία πανελλήνιων ( και όχι μόνο ;) τουριστικών, εμπορικών και λοιπών θεματικών εκθέσεων, τονώνει οπωσδήποτε την τοπική οικονομία, με πολλά κύρια και παράπλευρα οφέλη. Αξιόλογη και ως εκ τούτου αξιέπαινη η προσπάθεια του ΕΒΕΣ προς την κατεύθυνση αυτή. Θα μπορούσε να αποτελέσει τον πυρήνα του ως άνω Οργανισμού, με διεύρυνση τόσο της θεματικής , όσο και της συμμετοχικής βάσης του.
Πρέπει να τονισθούν, προς αποφυγή κάθε παρανόησης, τα εξής:
α) Δεν αμφισβητείται η προσπάθεια της Περιφέρειας στη λογική του Καλλικράτη, της ενιαίας δηλαδή προβολής. Έτσι το θέλει ο «Καλλικράτης».
β) Η ΠΕ πρέπει και οφείλει θεσμικά να κινείται με το «άρμα» της Περιφέρειας και μέσα από τα θεσμοθετημένα όργανά της να:
- εισηγείται
- μεταφέρει τα προβλήματα και τους προβληματισμούς των Φορέων Τουρισμού της περιοχής της
- συμμετέχει σε όλες τις εκφάνσεις-εκφράσεις της τουριστικής προβολής της Περιφέρειας ( εκθέσεις κλπ)
- απαιτεί-διεκδικεί ισομέρεια στο μερίδιο προβολής
- προτείνει αυτόνομες δράσεις για την ΠΕ, οι οποίες θα καλύπτουν ανάγκες και θα συμπληρώνουν κενά, λόγω της ιδιαιτερότητας του τουριστικού προϊόντος της περιοχής της, εξασφαλίζοντας εννοείται και τις απαιτούμενες πιστώσεις. Πρέπει δηλαδή να δοθεί χώρος και χρόνος στην ΠΕ να αυτενεργήσει, ώστε να επανακτήσει το χαμένο έδαφος, δηλαδή την εκτίμηση, την αξιοπιστία έναντι των τουριστικών επαγγελματικών τάξεων, δίνοντας πάλι ένα βροντερό παρών, φωνάζοντας : Είμαστε και πάλι εδώ!!!
Από τα μέχρι τώρα εκτεθέντα, γίνεται σαφής η ζοφερή πραγματικότητα ως προς την αποτελεσματικότητα της εφαρμοζόμενης Καλλικρατικής τουριστικής προβολής, τουλάχιστον ως προς τον διακτινισμό των ωφελειών προς την περιοχή μας, σε σύγκριση με το πρόσφατο, προ Καλλικράτη και προ κρίσης, παρελθόν.
Σε όλα αυτά να αναφερθεί η Δημοσιονομική δυσκαμψία και το δαιδαλώδες των διαδικασιών- βλέπε γραφειοκρατία- απόρροια των οποίων είναι η απένταξη, κάποιες φορές, δράσεων διαφόρων προγραμμάτων, εξ αιτίας της παρέλευσης των χρονικών περιορισμών περάτωσής τους.
Καθίσταται λοιπόν επιτακτική η ανάγκη οι τοπικοί Φορείς, τόσο οι άμεσα ( ξενοδόχοι, τουριστικοί πράκτορες, ταξιδιωτικά γραφεία, υπαίθριες δραστηριότητες, Σπήλαιο ΑΕ, Αυτοκινητοδρόμιο Σερρών ΑΕ κλπ), όσο και οι έμμεσα εμπλεκόμενοι στην τουριστική αλυσίδα ( ΕΒΕΣ, ΟΕΒΕΣΣ, Εμπορικός Σύλλογος, Σύλλογος εστιατόρων, Ταξί κλπ), να αναλάβουν την πρωτοβουλία σύστασης ενός Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης των Σερρών, ο οποίος απαλλαγμένος από όλες τις παραπάνω αγκυλώσεις, δυσκαμψίες, υπερβολές, χρονοτριβές και με διαδικασίες συνοπτικές μεν, σύννομες και διαυγείς δε, να μπορεί να εφαρμόζει το: «εμείς αποφασίζουμε για μας»
Το ερώτημα είναι, αν υπάρχει η βούληση για ένα τέτοιο εγχείρημα, ώστε ακολουθώντας τα βήματα της Χαλκιδικής , της Θες/νίκης, της Πιερίας να πάμε ένα βήμα παραπάνω σ΄αυτόν τον τόπο.
Αν ναι, υπάρχουν δύο δυνατότητες:
A.- Σύσταση Οργανισμού Τουρισμού αμιγώς από ιδιωτικούς Φορείς. Οι νομικές λεπτομέρειες του χαρακτήρα του θα καθορισθούν.
Β.- Σε υπάρχουσα ήδη εν ενεργεία ανώνυμη εταιρία του Δημοσίου ( πχ Λαϊλιάς ΑΕ), να γίνουν οι απαραίτητες – απαιτούμενες αλλαγές στο σκοπό, στην επωνυμία κλπ (τροποποίηση του Καταστατικού), ώστε αυτή να αποτελέσει το «άρμα-ατμομηχανή», που θα στηρίξει την προσπάθεια, με γενναία συμμετοχή ιδιωτικών Φορέων.
Όλα αυτά προϋποθέτουν:
- όραμα εκ μέρους των ιδιωτικών φορέων
- γενναία οικονομική συμμετοχική συνεισφορά ενός εκάστου
- διάθεση χρόνου
- πίστη στις τουριστικές αναπτυξιακές δυνατότητες του τόπου μας
- πίστη στο τουριστικό απόθεμα ης περιοχής μας
- ευρηματικότητα και καινοτομία στις δράσεις
- ορθολογισμό στη διοίκηση και διάθεση των πόρων
- αποφυγή προσωπικών διαγκωνισμών, αλλά σύμπνοια και κοινή στόχευση
- υπομονή ως προς την έλευση των αποτελεσμάτων
- προτεραιότητα στο σχεδιασμό της τουριστικής προβολής
Αν λοιπόν θέλουμε να :
- δοκιμάσουμε και να προσπαθήσουμε
- προσπεράσουμε πάσης φύσεως παθογένειες του συστήματος
- διαθέσουμε χρόνο και χρήμα
- εξορκίσουμε μιζέρια-μεμψιμοιρία
- αποφασίζουμε εμείς για μας
και πιστεύουμε στις δυνάμεις μας, τότε, αύριο κιόλας ξεκινάμε τις διαδικασίες, υπό νομική πάντα υποστήριξη, για την ευόδωση της πρωτοβουλίας-προσπάθειάς μας, η οποία θα δρα παράλληλα και συμπληρωματικά με τις προσπάθειες της Περιφέρειας, αφού ο σκοπός είναι κοινός: η ανάπτυξη της περιοχής μας .
Η Προγραμματική για τον Τουρισμό Σύμβαση, η διαδικασία σύστασης της οποίας προ πολλού ξεκίνησε, μεταξύ της ΠΕ Σερρών, Δήμων, ΕΒΕΣ, ΑΝΕΣΕΡ, ως προπομπός-πρόδρομος της ως άνω προσπάθειας, τέθηκε ήδη σε ισχύ. Θα μας δείξει αν μπορούμε και πόσο καλά να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε εμείς για μας την τουριστική μας προβολή. Υπόκειται σε πλήρη Δημοσιονομικό έλεγχο των διαδικασιών υλοποίησής της.
Ταυτόχρονα καταδεικνύει το πλέγμα των Δημοσιονομικών αγκυλώσεων-δυσκαμψιών και το χρονοβόρο των διαδικασιών, επειδή ακριβώς στηρίζεται σε Δημόσιο κυρίως χρήμα, το οποίο πρέπει να προστατευθεί κατά τις επιταγές του νόμου.
Για να κερδηθεί λοιπόν χρόνος, είναι αναγκαίο, διαρκούσης της υλοποίησης της ανωτέρω Σύμβασης, να ξεκινήσουν οι διαδικασίες σύστασης του Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης, ει δυνατόν αμιγώς ιδιωτικού χαρακτήρα, ώστε να λειτουργεί με καθαρώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
Χρήστος Σύρπας
Πολίτης των Σερρών
